28 maart 2024

Aarde veilig voor gamma-explosies?

Eén van de vier onderzochte gammaflitsers, GRB 980425. Credit: ESA

Astronomen van de Ohio State Universiteit (VS) onder leiding van Krysztof Stanek hebben ontdekt dat we ons naar alle waarschijnlijkheid geen zorgen hoeven te maken voor de gammastraling van een nabije gammaflitser (gammaray-burst, oftewel GRB). Het groepje astronomen heeft namelijk onderzoek gedaan naar vier krachtige langdurige gamma-explosies, die veroorzaakt worden doordat zware sterren aan het einde van hun leven ineenstorten, exploderen en vervolgens een zwart gat vormen. Daarbij worden in bundels aan de magnetische noord- en zuidpool van de ten dode opgeschreven ster gammastralen uitgestraald. Een explosie van een nabije gammaflitser die toevallig zijn bundel gammastralen richting aarde zou sturen zou dood en verderf kunnen zaaien. Er zijn astronomen die menen dat de massale uitroeiing van vele levenssoorten 443 miljoen jaar geleden (einde van het ordovicium) door een nabije gammaflitser is veroorzaakt. Alle vier de waargenomen gammaflitsen bleken zich voor te doen in sterrenstelsels met geen zware metalen. Met zware metalen wordt in de sterrenkunde alles zwaarder dan waterstof en helium bedoeld. En in ons melkwegstelsel komen die zware metalen als gevolg van sterevoluties wel heel veel voor. De kans dat een gammaflits in een sterrenstelsel als het onze toch optreedt is volgens Stanek en zijn collega’s minder dan 0,1%. Andere astronomen zijn overigens minder overtuigd van de veiligheid van de Aarde voor nabije gammaflitsers. Zo is de natuurkundige Adrian Melott van de Universiteit van Kansas van mening dat de melkweg zelf dan wel metaalrijk kan zijn en dus ongeschikt om broedplaats te zijn van potentiële gammaflitsen, maar dat de melkweg af en toe een mini-sterrenstelsel invangt door z’n gravitatie en dat die metaalarm kunnen zijn en killer-gammaflitsen kunnen bevatten. Kortom, helemaal gerust kunnen we dus niet worden van Stanek’s waarnemingen en berekeningen. Maar ga er nou ook niet allemaal wakker van liggen zou ik zeggen. Wie het verhaal van Stanek en diens collega’s nog eens na wil lezen kan het hier ophalen. Het verschijnt binnenkort in het gerespecteerde Astrophysical Journal. Niet bepaald lectuur voor bij de open haard, dat kan ik jullie verklappen.

 

Share

Speak Your Mind

*