28 maart 2024

Vroege supernovae produceerden veel stof

Supernova in M74. Credit: NASA/Spitzer

Jarenlang hebben astronomen zich afgevraagd waar het zogenaamde kosmische stof vandaan komt. Kosmisch stof is een belangrijk onderdeel van sterrenstelsels, sterren, planeten en zelfs van het leven. Niet voor niets wordt er gezegd dat ‘wij’ gebouwd zijn uit kosmisch stof. Tot nu toe werden twee bronnen van kosmisch stof genoemd: oude sterren, die na miljarden jaren van evolutie stof uitstoten, en in de kosmische ruimte door de langzame condensatie van moleculen. De vraag was nu hoe het kosmische stof al enkele honderden miljoenen jaren na de Big Bang kan voorkomen, zoals waargenomen, terwijl het productieproces meer tijd nodig heeft. Aan dat raadsel is sinds kort een einde gekomen door de waarneming van een supernova die ook kosmisch stof heeft geproduceerd. Door een combinatie van waarnemingen met behulp van de infrarood ruimtetelescoop Spitzer, de Hubble Space Telescope en op Aarde de Gemini North Telescope op Mauna Kea in Hawaii is een team onder leiding van dr. Ben Sugerman erin geslaagd om in de restanten van supernova SN 2003gd kosmisch stof te ontdekken. SN 2003gd is een supernova van type II, die in 2003 in het sterrenstelsel M74, 30 miljoen lichtjaar hiervandaan, verscheen. Type II supernova ontstaan doordat zeer zware sterren aan het einde van hun kortstondige leven exploderen en daarbij hun buitenlagen wegblazen.

Al 40 jaar lang hebben astronomen het vermoeden gehad dat supernovae fabrieken van kosmisch stof zijn, maar verder dan dat vermoeden was men niet gekomen. Supernovae doven vrij snel weer uit en het waarnemen van kosmisch stof in de restanten vereist zeer gevoelige apparatuur. De hierboven genoemde batterij aan apparatuur voldoet kennelijk aan die vereiste en daarmee was de waarneming van stof in SN 2003gd het gewenste resultaat. De waarneming maakt deel uit van de zogenaamde Survey for Evolution of Emission from Dust in Supernovae (SEEDS). Het zaad heeft dus kennelijk letterlijk stof tot nadenken opgeleverd 🙂 Bron: Spitzer.

Share

Speak Your Mind

*