28 maart 2024

4 juli: verjaardag van de Krabnevel M1

Krabnevel M1, overblijfsel van de supernova van 1054

Krabnevel M1, overblijfsel van de supernova van 1054. Credit: NASA, ESA, J. Hester, A. Loll (ASU)

Hoera, vandaag is het op de kop af 952 jaar geleden dat de Krabnevel werd gevormd. Op 4 juli 1054 verscheen in het sterrenbeeld Stier een heldere ster, een supernova genaamd. Diverse waarnemers in China, het Arabische schiereiland en vermoedelijk ook in Amerika (toen nog bewoond door indianen) hebben de nieuwe ster gezien en beschreven. De supernova was zeer helder. De Chinese waarnemers, meest astrologen aan het hof van de Chinese keizer, konden de ‘gastster’ gedurende 23 dagen zelfs bij daglicht zien. ’s Nachts was de supernova te zien tot 17 april 1056, welgeteld 653 dagen later. De supernova was ongeveer zes keer zo helder als de planeet Venus, tenminste volgens de kronieken uit die tijd. Omgerekend zal z’n maximale helderheid ongeveer -6m zijn geweest.
In 1731 ontdekte de amateur-astronoom John Bevis in het sterrenbeeld Stier een vaag vlekje en hij voegde deze toe aan zijn hemelatlas, de Uranographia Britannica. Onafhankelijk van hem zag Charles Messier de nevel op 28 augustus 1758 en hij catalogiseerde hem in zijn atlas van hemelobjecten. Die stelde hij samen om te voorkomen dat hij bij zijn jacht op kometen die vlekjes voor kometen zou aanzien. Het vlekje in Stier werd de eerste in Messier’s catalogus, later M1 genoemd. Op grond van een tekening die Lord Rosse in 1844 van M1 maakte werd de nevel de Krabnevel genoemd, vanwege z’n grillige filementen. In 1921 was het de Zweed Knut Lundmark die als eerste opmerkte dat M1 op de plaats stond van waar in 1054 een supernova was verschenen. En tenslotte werd op 9 november 1968 in M1 een pulserende radiobron ontdekt, de Krabpulsar (ook wel genoemd vanwege z’n coördinaten PSR 0531+21). Deze pulsar is het overblijfsel van de supernova die vandaag exact 952 jaar geleden in Stier aan de hemel verscheen. Wanneer komt er weer eens zo’n heldere supernova aan onze hemel?

Share

Speak Your Mind

*