29 maart 2024

1e sterrenkunde olympiade van start gegaan

background1.jpg

Credit: NOVA

Dit jaar wordt voor de eerste keer de Nederlandse Sterrenkunde Olympiade gehouden. Deze olympiade is bedoeld voor alle bovenbouw-middelbare scholieren met belangstelling voor sterrenkunde, om precies te zijn de bovenbouw van HAVO/VWO. Vreemde zaak vind ik dat wel, want waarom zou een VMBO-leerling bovenbouw niet mee mogen doen met zo’n Olympiade?  Maar goed, ik organiseer ’t niet. Om mee te mogen doen met de Olympiade moeten de scholieren eerst een serie opgaven beantwoorden en die vóór 30 april opsturen naar de sterrenkunde Olympiade. Vervolgens worden er 20 finalisten uitgekozen op basis van de ingezonden antwoorden en die zullen van 2 t/m 7 juli in een Masterclass in Leiden strijden om de uiteindelijke titel. Op 7 juli zal de grá nde finale plaatsvinden en daarin zal de winnaar van de Nederlandse Sterrenkunde Olympiade 2007 bekend gemaakt worden. De winnaar krijgt een vliegreis naar de Canarische Eilanden aangeboden, inclusief een nacht waarnemen op de professionele sterrenwacht van La Palma! Afijn, onder de Astrobloglezers zullen vast de nodige bovenbouw-scholieren zijn, dus ik zou zeggen download de opgaven en stuur ze op (en wat mij betreft doen de VMBO’ers ook gewoon mee, niet geschoten is altijd mis 🙂 ).

Hoort bij vraag 1

Credit: NOVA

En deze bij opgave 2

Credit: NASA/ESA

Even twee voorbeeld-opgaven van de Olympiade: 1. Sterren hebben een bepaalde brandstof, waterstof. Die brandstof fuseren ze tot helium en daar komt de energie bij vrij, die dus ook verantwoordelijk is voor het feit dat de Zon 10 miljard jaar kan blijven schijnen. Als je nu weet dat een ster die twee keer zo zwaar is als de Zon (en dezelfde samenstelling heeft), tien keer zo helder is, kun je dan vertellen hoe lang de ster `leeft’?2. Sterrenstelsels zoals op het plaatje hiernaast bestaan uit sterren, gas en stof, die allemaal in ongeveer cirkelvormige banen rond het centrum bewegen. Hieronder zie je een zogenaamde rotatiekromme van een sterrenstelsel. Daarin staat de rotatiesnelheid van het gas op de y-as en de afstand tot het centrum op de x-as. Vanuit het centrum gezien wordt de rotatiesnelheid van het gas eerst snel groter en daarna blijft deze snelheid min of meer constant. De rotatiesnelheid van een ster kun je benaderen door te doen alsof de massa binnen de baan van de ster zich in het centrum bevindt en de massa buiten de baan van de ster te verwaarlozen. Leg uit waarom uit deze rotatiekromme blijkt dat er nog een hoop materie is die we niet kunnen zien, de zogenaamde donkere materie. Bron: Sterrenkunde Olympiade.

Deze hoort ook bij opgave 2

Credit: NOVA

Share

Speak Your Mind

*