28 maart 2024

Helderste sterrenstelsels in het vroege heelal ontdekt

hires.jpg

Credit: CfA/Harvard

Zo, de koffers zijn weer uitgepakt, de kurkentrekkers zijn opgeborgen (hips), dus tijd voor het serieuze werk. Door een combinatie van verschillende instrumenten hebben sterrenkundigen de zeven helderste sterrenstelsels in het vroege heelal ontdekt. De stelsels zijn zo helder doordat er een gigantische stervorming plaatsvindt, die wel duizend keer groter is dan de stervorming in onze Melkweg. Het meest bijzondere van de stelsels is dat ze ver weg staan en dus vroeg in het heelal al voorkwamen: ze staan ongeveer 12 miljard lichtjaar ver weg en dat betekent dat ze minder dan 2 miljard jaar na de oerknal al bestonden [1]Het heelal is 13,7 miljard jaar oud en je weet dat afstand en ouderdom aan elkaar gerelateerd zijn.. In gewoon licht is van die stervorming weinig te zien, omdat omringend gas- en stof dat licht tegenhouden. Maar de infraroodstraling afkomstig van de stervorming heeft daar geen last van en die is nu door de sterrenkundigen waargenomen. Als eerste gebeurde dat met de zogenaamde AzTEC camera op de James Clerk Maxwell Teleskoop op Hawaii. Daar werden honderden sterrenstels mee ontdekt die straling uitzenden in het infraroodgebied met golflengten van millimeters en submillimeters. De zeven helderste daarvan werden vervolgens bestudeerd met een bataljon aan instrumenten, onder andere de Hubble Space Telescope, de Spitzer Space Telescope en de Very Large Array van radiotelescopen. Het was met name de Spitzertelescoop die met z’n infraroodogen de zeven stelsels kon zien. De sterrenkundigen denken dat de straling uit de stelsels afkomstig is van een klein compact gebied en dat er wellicht sprake is van botsende sterrenstelsels. Mogelijk zouden het quasars in wording kunnen zijn. Op de foto hierboven één van de zeven sterrenstelsels. Links de foto met de AzTEC camera genomen, in het midden de foto met de zogenaamde Smithsonian’s Submillimeter Array genomen en rechts tenslotte de Hubblefoto in zichtbaar licht. Het hele verhaal over de magnificent seven (eh.. da’s mij eigen benaming ervan, niet slecht gekozen toch?) is hier na te lezen. Bron: Harvard/Center for astrophysics.

Voetnoten

Voetnoten
1 Het heelal is 13,7 miljard jaar oud en je weet dat afstand en ouderdom aan elkaar gerelateerd zijn.
Share

Speak Your Mind

*