29 maart 2024

Sterrenstelsels hebben een jeugdtrauma

Simulatie van de botsing van jonge sterrenstelsels

Credit: strw.leidenuniv.nl

Vandaag maakte de Leidse sterrenwacht middels een persbericht bekend dat Leidse sterrenkundigen aanwijzingen hebben gevonden voor een gewelddadig verleden van volwassen sterrenstelsels. Kosmische botsingen tussen jeugdige stelsels veroorzaken een ongekend intensieve periode van stervorming, om nog maar te zwijgen van de groeispurt van een superzwaar zwart gat in het centrum. Eén van die sterrenkundigen is de Belg Stijn Wuyts, promovendus in Leiden. Op 27 september a.s. promoveert hij op het onderzoek over dat jeugdtrauma, waar sterrenstelsels mee te maken krijgen. Leden van Christiaan Huygens zullen Wuyts nog wel kennen, want op 13 januari 2006 hield hij een lezing over de evolutie van sterrenstelsels. In het persbericht legt Wuyts uit wat precies bedoeld wordt met het jeugdtrauma: ‘Computersimulaties van botsingen tussen sterrenstelsels lieten zien dat bij een botsing tussen sterrenstelsels de instroom van gas tot een spectaculaire geboortegolf van sterren leidt. Gelijktijdig wordt het zwarte gat in het centrum van het sterrenstelsel gevoed, waardoor een onvoorstelbare hoeveelheid energie vrijkomt. Uiteindelijk wordt hierdoor verdere stervorming onmogelijk en één groot maar ook dood sterrenstelsel is het gevolg.’

Met behulp van een compleet arsenaal aan telescopen (o.a. de Europese VLT (Very Large Telescope) in Chili, de Hubble Space telescoop en de infrarode Spitzer ruimtetelescoop) was een internationaal team van sterrenkundigen, waaronder Wuyts, in staat om dat evolutionaire scenario aan de werkelijkheid te toetsen. Het team van wetenschappers vergeleek de waargenomen aantallen sterrenstelsels en hun eigenschappen met theoretische voorspellingen om te achterhalen of ieder volwassen sterrenstelsel met een dergelijk jeugdtrauma rondloopt. En daar lijkt het sterk op. ‘Zowel het aantal volwassen als stervormende sterrenstelsels en de verdeling van hun massa’s vertoont een opmerkelijk goede overeenstemming met de theorie.’, vertelt Wuyts. Het lijkt er dus op dat jeugdige sterrenstelsels, door zwaartekracht gedreven, vrijwel per definitie met elkaar op de vuist gaan. De resultaten verhelderen de geschiedenis van het jonge heelal. Toch zijn de astronomen nog niet helemaal gelukkig. Toen het team de kleurverdeling van waargenomen en gesimuleerde sterrenstelsels vergeleek, bleek dat de beste computermodellen nog steeds niet de kleuren van de jonge stoffige sterrenstelsels kunnen produceren. ‘We missen iets’, aldus Wuyts, ‘en ik hoop dat ik in mijn komende postdoc positie aan het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics in staat zal zijn met verdere antwoorden te komen’. En dan hopen wij allemaal met hem. Stijn, doe je best daar in Harvard! 🙂 Bron: Universiteit van Leiden.

Share

Speak Your Mind

*