28 maart 2024

Is donkere energie echt constant?

Een wolk van neutraal waterstof in de grote Maggelhaense wolk

Credit: Harvard/CfA

In 1998 ontdekten sterrenkundigen aan de hand van waarnemingen van supernovae dat het heelal steeds sneller uitdijt. Dat was verrassend, want men had eerder het vermoeden dat de uitdijing steeds langzamer zou verlopen als gevolg van de werking van de zwaartekracht. Maar kennelijk is er een kracht die sterker is dan de zwaartekracht en die er voor zorgt dat de expansiesnelheid van het heelal toeneemt. Sindsdien spreekt men van de donkere energie, die een werking heeft die tegengesteld is aan die van de zwaartekracht. Latere waarnemingen met de WMAP [1]De Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, een NASA satelliet die de temperatuurvariaties in de kosmische achtergrondstraling nauwkeurig heeft gemeten. toonden aan dat maar liefst 74% van het heelal uit die mysterieuze energie zou bestaan. De donkere energie zou ook een constante hoeveelheid zijn, namelijk 10?29 gram per kubieke centimeter. Maar is de donkere energie echt wel constant? Die vraag proberen de theoretici Stuart B. Wyithe (Universiteit van Melbourne, Australië) en Avi Loeb (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, VS) binnenkort te beantwoorden. Dat willen ze doen door radiostraling te bekijken afkomstig van wolken van neutraal waterstofgas uit de periode van de zogenaamde reïonisatie in het vroege heelal [2]De fase in het heelal met een roodverschuiving van 6 < z < 20 (150 miljoen-1 miljard jaar na de Big Bang) toen door straling van de eerste sterren het neutrale waterstof ioniseerde. De meeste … Lees verder. Dat waterstofgas zendt radiostraling uit met een golflengte van 21 cm. Die golflengte zal door de uitdijing van het heelal een stuk langer geworden zijn, maar Wyithe en Loeb denken dat met hedendaagse technieken de signalen tot 200 miljoen jaar na de oerknal te traceren zijn. De verdeling van die wolken van neutraal waterstofgas zou dan weer een indicatie zijn van de invloed van de donkere energie op het ontstaan van grote schaalstructuren, de clusters van sterrenstelsels. En dat zal dan weer een maat zijn voor de sterkte van de donkere energie in het vroege heelal, die wellicht afwijkt van die hedendaagse energiedichtheid. Eén de instrumenten waarmee Wyithe en Loeb zullen proberen de donkere energie te meten is de Murchison Wide-field Array (MWA), een serie radioschotels in Australië. Twee artikelen over de bedoelingen van het tweetal, waarin alles tot in de puntjes is na te lezen, zijn hier en daar te vinden. Suc6 d’r mee. Bron: Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics.

Voetnoten

Voetnoten
1 De Wilkinson Microwave Anisotropy Probe, een NASA satelliet die de temperatuurvariaties in de kosmische achtergrondstraling nauwkeurig heeft gemeten.
2 De fase in het heelal met een roodverschuiving van 6 < z < 20 (150 miljoen-1 miljard jaar na de Big Bang) toen door straling van de eerste sterren het neutrale waterstof ioniseerde. De meeste waterstof veranderde toen in een geïoniseerd plasma. Hier en daar bleven nog wel wolken van neutraal waterstofgas over.
Share

Speak Your Mind

*