Helioseismografen schatten Zon kleiner dan gedacht

Al jaren zien we in de basisboeken van sterrenkunde staan dat de diameter van de Zon 1.392.000 km is, da’s 109 keer de diameter van de Aarde. Zie bijvoorbeeld de appendice van de sterrengids 2007 bladzijde 168. Maar zo’n gegeven is dat niet, want helioseismografen, wetenschappers die bevingen op de Zon bestuderen, denken dat de Zon zo’n 600 km kleiner is. Dat slechts 0,04% kleiner, maar zo’n verschil werkt ook door in zaken zoals de temperatuur en dichtheid in het binnenste van de Zon. Hoe komt het nou dat de helioseismografen een afwijkende diameter hebben gevonden? Het probleem met de diameter is dat de Zon een gasbol is. Er is dus geen vast oppervlak. Als oppervlak van de Zon wordt de plaats in haar ‘atmosfeer’ genomen waarvan we de uitgezonden straling direct kunnen waarnemen. De fotonen komen hier als het ware ’tevoorschijn’. Door nauwkeurig naar de rand van de Zon te kijken kan de diameter worden bepaald en zo is men aan die klassieke 1.392.000 km gekomen. Maar helioseisomografen kijken naar andere dingen: zij kijken met name naar de zwaartekrachtsgolven op het oppervlak van de Zon, de zogenaamde f-modes. Net als golven in de oceaan op Aarde gaan die het gehele oppervlak van de Zon over.  En daarmee vindt een groep helioseismografen onder leiding van Margit Haberreiter (World Radiation Centre, Davos, Zwitserland) een diameter die een fractie kleiner is dan men voorheen dacht, namelijk 1.391.400 kilometer. Toevallig heb ik in huis een boek over zonnebevingen, ‘Sunquakes’ van J.B.Zirker (John Hopkins University Press). Eén van die boeken waar je ooit een keertje aan begint, maar het niet afmaakt. Mmm, misschien wel een goede reden om het een keertje uit te lezen. Een artikel van de groep Haberreiter over de metingen aan de zonsdiameter is hier te lezen. Bron: New Scientists.