29 maart 2024

Een uitzonderlijk eenvoudige theorie van alles

Voorstelling van E8

Credit: Garret Lisi

Onder die naam heeft ene Garret Lisi (39 jaar, natuurkundige én fervent surfer/snowboarder) onlangs een artikel van zijn hand op arXiv gezet, het online archief voor wetenschappelijke publicaties in de wis- en natuurkunde. Met deze ‘exceptionally Simple Theory of Everything’ (TOE) heeft Lisi voor behoorlijk wat opschudding in de wetenschappelijke wereld gezocht, want al weken wordt er op diverse fora en blogs over gediscussieerd. Voor de liefhebbers is het 31 pagina’s tellende artikel hier te lezen. In z’n theorie linkt hij werkelijk alles aan elkaar, alle elementaire deeltjes, alle natuurkrachten, zélfs de zwaartekracht. Lee Smolin, de welbekende natuurkundige van het Perimeter Institute for Theoretical Physics (Waterloo, Canada) noemt Lisi’s artikel fabelachtig. “It is one of the most compelling unification models I’ve seen in many, many years.” Lisi heeft z’n denkwerk vooral kunnen doen door een subsidie van ruim $ 77.000,- van The Foundational Questions Institute, een stichting die onafhankelijke denkers ondersteunt met geld van filantropen. Z’n TOE past binnen het wiskundige kader dat E8 wordt genoemd. De visualisatie daarvan staat hierboven, een complex 8-dimensionaal figuur met 248 punten.

Die E8-theorie werd al in 1887 bedacht, maar de wiskundigen hebben pas dit jaar begrepen hoe die precies werkt. Wie de zogenaamde E8 Lie Algebra volledig wil uitschrijven heeft de gehele oppervlakte van Manhattan nodig! 😯 Na Lisi’s publicatie werd hij overal geinterviewd en besproken, o.a. in The Telegraph, The Economist en Foxnews. Op de fq(x) community, die hoort bij dat genoemde instituut, wordt Lisi al vergeleken met ene Albert Einstein, die honderd jaar geleden ook al voor opschudding zorgde door als kantoorklerk op een patentbureau de speciale relativiteitstheorie te bedenken. Probleem voor Lisi’s theorie is dat, ondanks alle elegantie die hem door vele wetenschappers wordt toegedicht, er een ‘conflict’ is met de zogenaamde stelling van Coleman-Mandula, in 1967 geformuleerd door Sidney Coleman en Jeffrey Mandula. Niet echt een stelling die je ’s avonds voor het slapen gaan aan je kleine kinderen voorleest, maar voorlopig is het een sta-in-de-weg voor Lisi’s TOE. Meer info over de theories of everything (waarvan die van Lisi er eentje is) vind je op de engelstalige Wikipedia. Bron: Op vele blogs wordt Lisi’s eenvoudige TOE besproken, o.a. op Astropixie, Cosmic Variance en Backreaction. In de wetenschapsbijlage van NRC-handelsblad van 1 december stond ook een stukje over Lisi’s eenvoudige TOE.

Share

Speak Your Mind

*