28 maart 2024

Lichtecho’s van een supernova gezien

Restanten genaamd SNR 0509-67.5 van een supernova in de LMC

Credit: Armin Rest et al (Harvard Universiteit in Cambridge, Massachusetts, VS)

Vierhonderd jaar geleden vond in de Grote Magelhaense Wolk (LMC, van Large Magelanic Cloud) een supernova-explosie plaats. Nou ja, eigenlijk moet ik zeggen 160.400 jaar geleden, want de afstand van de Aarde tot deze begeleider van de Melkweg is zo’n 160.000 lichtjaar. Een groep sterrenkundigen onder leiding van Armin Rest (Harvard Universiteit in Cambridge, Massachusetts, VS) heeft met behulp van o.a. de röntgensatelliet Chandra de restanten van de supernova onderzocht, genaamd SNR 0509-67.5. Sommige lichtdeeltjes kwamen rechtstreeks naar de Aarde en anderen gingen een andere kant uit, maar via botsingen met gas- en stofwolken in de LMC werden ze naar de Aarde afgebogen, waar ze later arriveerden. In eerste instantie werden de lichtecho’s door Rest en collegae waargenomen in visueel licht met behulp van het Cerro-Tololo Inter-American Observatory en de Gemini South telescope, beiden in Chili. Daarna werd het allemaal dunnetjes in röntgenlicht overgedaan met de genoemde Chandra én diens Europese broer de XMM-Newton satelliet. Al die waarnemingen hebben een goed beeld gegeven van de explosie en daaropvolgende uitdijing van de restanten van de supernova, die vermoedelijk van type Ia was. Deze ontstaat als in een dubbelstersysteem één van de sterren een witte dwerg is, die met materie gevoed wordt door de andere ster. Op een gegeven moment wordt een kritische massa bereikt bij de witte dwerg en is het kaboem. Een kort filmpje van de uitbreiding van de lichtecho’s van SNR 0509-67.5 is op Youtube te zien. Animaties met iets meer resolutie zijn hier te vinden. Die lichtecho’s zijn overigens niet nieuw, want eerder werden ook al lichtecho’s van bijvoorbeeld zwarte gaten waargenomen. Bron: Chandra/Harvard.

Share

Speak Your Mind

*