28 maart 2024

Extreemste sterren nog uitzonderlijker

Voorstelling van zo'n APX magnetar

Credit: Robert Mallozzi/ UA.

Bijzondere neutronensterren, AXP’s [1]van Anomalous X-ray Pulsars. genoemd, blijken nog energetischer en exotischer te zijn dan aangenomen was. Peter den Hartog, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam, promoveert op de eigenschappen van zulke zeldzame sterren, die behoren tot de beruchte magnetars. Dit zijn sterren die werken als de grootste magneten in het heelal, met een magneetveld ongeveer 1 miljard keer groter dan het hoogst haalbare op aarde. Het gaat hier bovendien om extreem compacte objecten: de massa van de kern van een ster is in een neutronenster samengeperst tot een bol met een diameter van ongeveer twintig kilometer. Dezelfde dichtheid zou behaald worden als men alle mensen op aarde in een knikker zou proppen. AXP’s behoren tot de extreemste objecten in het heelal die wij vanuit de aarde direct kunnen waarnemen. Zij verraden hun aanwezigheid doordat ze als vuurtorens smalle bundels energetische straling uitzenden die als pulsen waarneembaar zijn. De eerste AXP-varianten werden gevonden in de jaren zeventig met de Uhuru röntgentelescoop. Afhankelijk van de AXP zijn de pulsen om de zes tot twaalf seconden, wat erg langzaam is voor een pulsar [2]Een pulsar is in feite een roterende neutronenster, wiens bundel uitgezonden röntgenstraling toevallig naar de Aarde is gericht.. Den Hartog bestudeerde deze met behulp van ruimtetelescopen waaronder de ESA-satellieten INTEGRAL en XMM-Newton en de NASA-satelliet RXTE. Deze satellieten zijn gevoelig voor röntgen- en gammastraling. Het blijkt dat de AXP’s veel energetischer en exotischer zijn dan vooraf al bekend was. Door gedetailleerde analyses van de totale en gepulste straling over een breed energiebereik zijn nieuwe observationele feiten aan het licht gekomen die vooralsnog theoretisch niet te verklaren zijn. Bron: ScienceGuide.

Voetnoten

Voetnoten
1 van Anomalous X-ray Pulsars.
2 Een pulsar is in feite een roterende neutronenster, wiens bundel uitgezonden röntgenstraling toevallig naar de Aarde is gericht.
Share

Speak Your Mind

*