29 maart 2024

SN 1996cr: de eerste internet-supernova!

sn1996cr

sn1996cr. Credit:Anglo-Australian Observatory.

Ergens tussen 28 februari 1995 en 15 maart 1996 verscheen in het Circinus-sterrenstelsel in het zuidelijke sterrenbeeld Circinus (Passer) een heldere supernova. Probleem was alleen dat op de een of andere manier niemand of niets de supernova opmerkte, ondanks het feit dat ‘ie één van de meest nabije supernovae van de afgelopen 25 jaar was. Pas in 2001 was er een eerste teken. De sterrenkundige Franz Bauer (Penn State University), in z’n vrije tijd vast volkszanger, zag met behulp van de Chandra röntgentelescoop dat zich in dat stelsel een heldere veranderlijke bron bevond. Bauer en z’n collegae wisten op dat moment niet wat het object was, maar door gebruik te maken van 18 online catalogi van diverse telescopen, zowel in de ruimte als op Aarde opererend, kon Bauer uiteindelijk de ware aard achterhalen: het was een supernova! En daarmee was SN 1996cr, zoals ‘ie achteraf genoemd werd, de allereerste internet-supernova! 😀

We’ve truly entered a new era of ‘internet astronomy’ Franz Bauer (Penn State University)

Uit de ‘achteraf-waarnemingen’ blijkt SN 1996cr erg helder te zijn geweest. Er zijn veel gelijkenissen met SN 1987A, die in de Grote Magelhaense Wolk plaatsvond, alleen was SN 1996cr zo’n duizend keer helderder in het radio- en röntgengebied van het spectrum. Beide supernovae zijn uniek dat ze een groeiende röntgenemissie lieten zien ná hun visuele maximum, hetgeen bij andere supernovae niet is waargenomen. Om de karakteristieken van beide supernovae te verklaren hebben de sterrenkundigen een model opgesteld, waarin de ‘moederster’, de proto-supernova dus, via een sterke sterrenwind of een kleine vooruitbarsting een soort van gat maakt in z’n omgeving. Zodra de supernova dan echt afgaat kan de expanderende gloeiende schil eerst ongehinderd door dat gat gaat. Maar zodra de randen van het gat bereikt worden krijg je een botsing van de twee materialen en gaat de boel gloeien, met als gevolg het uitzenden van radio- en röntgenstraling. SN 1996cr zal meer gas- en stof in z’n omgeving hebben gehad dan SN 1987A en daarom ook meer in die gebieden van het spectrum hebben gestraald. Afijn, waar online catalogi op internet al niet goed voor zijn. 😀 Bron: ESO.

Share

Speak Your Mind

*