stof-schokgolven produceren planeteningrediënten

Met behulp van NASA’s Spitzer infraroodtelescoop heeft men waargenomen dat schokgolven vol met stof rondom jonge sterren de ruwe ingrediënten kunnen leveren die nodig zijn om planeten uit te vormen. Onder leiding van William Forrest (Universiteit van Rochester) keek een groep sterrenkundigen met de infraroodogen van Spitzer naar de stofschijven rondom vijf jonge sterren, ieder zo’n 400 lichtjaar van ons verwijderd. Ze ontdekten dat in de schijven kleine silica-kristallen voorkomen, namelijk cristobaliet and tridymiet. Die kristallen komen in ons zonnestelsel voor in kometen, in lavastromen en in sommige meteorieten. We kennen ze beter als quartz, dat we onder andere in horloges terugvinden. Van de kristallen is bekend dat ze in staat zijn om als condensatiekernen op te treden om zo grotere deeltjes te krijgen en aldus geleidelijk planetesimalen te vormen, de grove bouwstenen van planeten. Maar de kristallen kunnen alleen ontstaan bij korte hete omstandigheden, die in schokgolven optreden. Om cristobaliet and tridymiet te produceren zijn temperaturen van 1.220 K nodig. De temperatuur in stofschijven is meestal in de orde van 100 tot 1.000 K. Schokgolven, die supersonische drukgolven veroorzaken, zijn daarom volgens Forrest z’n groep de enige verklaring voor de aanwezigheid van de kristallen. Bron: Spitzer.