28 maart 2024

Ongewone rode spiraalstelsels in een wurggreep

credit: STAGES/HUBBLE/COMBO-17/SDSS

Gisteren schreef ik iets over die artikelen die in het kader van de Galaxy Zoo af en toe worden gepubliceerd door sterrenkundigen. Eén van die artikelen verscheen deze week, Galaxy Zoo: the dependence of morphology and colour on environment. Zoals de titel al zegt gaat het over de link tussen vorm van sterrenstelsels en hun kleur: meestal zijn spiraalstelsels blauw en elliptische stelsels rood. De oorzaak is simpel: spiraalstelsels zijn dynamisch en hebben een jonge bevolking van blauwgekleurde sterren (afbeelding hierboven links). Elliptische stelsels daarentegen zijn statisch en hebben een oude, uitgebluste, roodgekleurde bevolking van sterren (rechts). Máár zoals het meestal gaat in de sterrenkunde zijn er altijd weer uitgezonderingen op de regel en da’s nu ook weer het geval. Twee internationale onderzoeken hebben namelijk een groep spiraalstelsels laten zien die heel erg rood gekleurd zijn (midden)! Het ene onderzoek is Galaxy Zoo zelf, waar ik regelmatig over schrijf, en het andere is de Space Telescope Galaxy Evolution Survey (STAGES). Men denkt dat deze rode spiraalstelsels de overgang vormen tussen jonge spiraalstelsels en oude elliptische en lensvormige stelsels. Op de één of andere manier worden ze in een soort van wurggreep gehouden, zodat ze geen gastoevoer meer hebben om nieuwe sterren te vormen, aan de andere kant is de wurggreep los genoeg om de spiraalstructuur te behouden. Het STAGES-team gebruikte de Hubble ruimtetelescoop om te focussen op A901/902, een cluster van sterrenstelsels. Daar bleken veel van die rode spiraalstelsels in voor te komen. Wat STAGES in detail in deze ene cluster waarnam werd door de vrijwilligers van Galaxy Zoo over de gehele hemel waargenomen: overal blijken rode spiraalstelsels voor te komen. Binnen die clusters is een soort van verdeling merkbaar: de blauw spiraalstelsels komen in het centrum voor en de rode aan de buitenkant. Kennelijk is er een mechanisme waardoor blauwe stelsels langzaam naar buiten opschuiven en dan stoppen met stervorming. Welk mechanisme dat is gaan men nu proberen te achterhalen. Galaxy Zoo vrijwilligers, aan de slag! 😀 Bron: Royal Astronomical Society.

Share

Speak Your Mind

*