28 maart 2024

Melkweg roteert sneller én is zwaarder dan gedacht

Onze Melkweg

Onze Melkweg. Credit: R. Hurt: NASA/JPL-Caltech/SSC/CfA.

Ook al wonen we er middenin dan nog ontdekt men er nieuwe dingen over. Ik heb het over het Melkwegstelsel, het sterrenstelsel waar we als zonnestelsel al een jaartje of vijf miljard deel van uitmaken. Sterrenkundigen hebben ontdekt dat de Melkweg zo’n 160.000 km per uur sneller roteert dan men eerst dacht. Veiligheidsriemen vastmaken dus! 🙂 Met behulp van de Very Long Baseline Array (VLBA), een wijdverbreid systeem van radiotelescopen, hebben sterrenkundigen de vier grootste spiraalarmen van de Melkweg in kaart gebracht. Met behulp van de meer dan 170 jaar oude techniek van trigonometrische parallaxmeting heeft men de afstand en snelheid van de sterren in die spiraalarmen gemeten. Friedrich Bessel was in 1838 de eerste die deze techniek toepastte, op de ster 61 Cygni om precies te zijn. De resolutie die men met de VLBA verkreeg was 10.000 keer groter dan die van Bessel. Op het kaartje hierboven van de melkweg zie je in groen de plekken waarvan ze de afstand exact hebben gemeten. Uitkomst was dat ons zonnestelsel met een vaartje van 965.000 km per uur door de Melkweg tuft en niet met de eerder geschatte 805.000 km per uur. Omdat de rotatie van een sterrenstelsel nauw samenhangt met z’n massa moet de melkweg ook zwaarder zijn: 3 biljoen zonmassa’s [1]Da’s 3 x 1012 keer de massa van de Zon.! 😯 Dacht men eerst dat ons Melkwegstelsel een maatje kleiner was dan het Andromedastelsel (M31), dan blijkt op basis van deze nieuwe gegevens beide sterrenstelsels ongeveer even zwaar te zijn. Je zou ze als een tweelingstelsel kunnen beschouwen. Consequentie hiervan is wel dat de berekende datum waarop de twee zwaargewichten met elkaar zullen botsen, in eerste instantie geschat op vijf miljard jaar na nu, éérder komt! Ga maar vast een schuilkelder graven. 😉 Drie keer raden trouwens waar het nieuws bekend werd gemaakt: yep, op de 213e AAS. Bron: Center for Astrophysics.

Voetnoten

Voetnoten
1 Da’s 3 x 1012 keer de massa van de Zon.
Share

Comments

  1. Jos Haring zegt

    Hoi Arie,
    Zie het januarinummer van Astronomy: daar staat een klein stukje in over een door de HST gefotografeerd dwergspiraalstelsel dat toevallig net voor een veel groter sterrenstelsel staat. Wat zien we? Dat *buiten* het dwergspiraalstelsel zich nog een aanzienlijke hoeveelheid stofbanden bevindt die anders niet zichtbaar zou zijn. Daarmee wordt de geschatte massa van dat stelseltje ineens een stuk groter. Wie weet of zoiets ook denkbaar is voor de melkweg. Tenslotte is ook al gebleken dat M31 veel groter is dan aanvankelijk werd gedacht.

  2. Jos Haring zegt

    Hoi Arie,

    Zie het januarinummer van Astronomy: daar staat een klein stukje in over een door de HST gefotografeerd dwergspiraalstelsel dat toevallig net voor een veel groter sterrenstelsel staat. Wat zien we? Dat *buiten* het dwergspiraalstelsel zich nog een aanzienlijke hoeveelheid stofbanden bevindt die anders niet zichtbaar zou zijn. Daarmee wordt de geschatte massa van dat stelseltje ineens een stuk groter. Wie weet of zoiets ook denkbaar is voor de melkweg. Tenslotte is ook al gebleken dat M31 veel groter is dan aanvankelijk werd gedacht.

    • Hé Jos, jij hier. 🙂 Dat nummer van Astronomy heb ik niet, maar de laatste jaren zie je alleen maar ontdekkingen die uitwijzen dat de massa steeds groter is. Als je nog eens in de buurt bent moet je dat blad maar meenemen. Bij de weg (als je online bent), straks om 22.00 uur is er weer een live conferentie over de resultaten van de Fermi satelliet (voorheen Glast). Te zien op: http://www.ustream.tv/channel/astronomy-cast-live

Speak Your Mind

*