28 maart 2024

Mega-laser ontrafelt geheimen exoplaneten

Animatie van een exoplaneet

Animatie van een exoplaneet. Credit Jim Gilles. 

Normaal wordt het gebruikt voor het testen van nucleaire wapens, maar dit keer gaan wetenschappers het voor iets vreedzamer doeleinden gebruiken: de ultraviolette laser van de National Ignition Facility (NIF), onderdeel van het  Lawrence Livermore National Laboratory in Californië, wordt gebruikt voor onderzoek aan exoplaneten. Die laser is in staat om pulsen van 500 biljoen watt [1]1 biljoen is 1012, in het Engels wordt dat een trillion genoemd. per 20 nanoseconden te geven. Een team sterrenkundigen onder leiding van Raymond Jeanloz (Universiteit van Californië, Berkeley) wil met de laser de omstandigheden nabootsen die heersen in Jupiterachtige exoplaneten. De druk in de centra van dergelijke planeten kan wel 1.000 keer hoger zijn dan die in het centrum van de Aarde. Ze doen dat nabootsen door de laser te richten op een stukje ijzer van 800 micrometer (μm) in diameter, binnenin een bol met waterstof isotopen. De temperatuur zal dan zo hoog worden dat het metaal tot een gas verdampt. Door het gas heen zal vervolgens een schokgolf bewegen, die een dichtheid veroorzaakt van wel een miljard atmosfeer.  Onderzoek aan de kristalstructuur van dat gas moet Jeanloz en z’n collegae hopelijk meer duidelijkheid geven over de toestand van de centra van exoplaneten. Eerder zijn dergelijke experimenten met lasers ook al gedaan, maar de bereikte energieën waren nooit hoog genoeg om de condities zichzelf in stand te laten houden. De ultraviolet-laser van het NIF moet daartoe wel in staat zijn, tenminste dat hoopt men dan. We horen wel hoe het afloopt. Als we binnenkort op teletekst over een laboratorium in Californië lezen dat in puin in geschoten weten we dat het mislukt is. Bron: New Scientist.

Voetnoten

Voetnoten
1 1 biljoen is 1012, in het Engels wordt dat een trillion genoemd.
Share

Speak Your Mind

*