28 maart 2024

Halo rondom M87 is kleiner dan gedacht

De Virgo cluster, waar M87 het centrale sterrenstelsel van is. Voorgrondsterren (zwart) zijn weggehaald. Credit: Chris Mihos (Case Western Reserve University)/ESO


M87 is een reusachtig elliptisch stelsel in de kern van de Virgocluster van sterrenstelsels. De cluster ligt met een afstand van 55 miljoen lichtjaar relatief dichtbij en dat maakt ‘m een dankbaar object voor sterrenkundigen om te bestuderen. Zoals bij alle sterrenstelsels het geval is – zowel bij spiraalstelsels als bij elliptische stelsels – worden de stelsels omgeven door een halo, bestaande uit oude sterren en bolvormige sterrenhopen. Van M87 werd op grond van z’n geschatte massa [1]2,4 ± 0.6  x 1012 zonmassa’s. gedacht dat die halo enkele miljoenen lichtjaar in diameter moest zijn. Maar recente metingen aan planetaire nevels á­n de buitenste regionen van de halo van M87 tonen aan dat de diameter ‘slechts’ één miljoen lichtjaar bedraagt [2]De halo van de Melkweg is ongeveer 200.000 lichtjaar in diameter.. Die metingen zijn verricht met behulp van FLAMES, een zeer gevoelige en efficiënte spectrograaf gekoppeld aan ESO’s Very Large Telescope (VLT) van het Paranal Observatorium in Chili. FLAMES is in staat om in één keer spectra te nemen van meerdere objecten die zich bevinden in een gebied aan de hemel ter grootte van de volle maan. Sommige van die oude sterren in halo’s blazen hun buitenste lagen weg en vormen dan een planetaire nevel. Omdat deze nevels sterke emissielijnen uitstralen in hun spectrum zijn ze in het geval van verwegstaande sterrenstelsels een beter object om te bestuderen dan gewone sterren of bolhopen. Ondanks die sterke emissielijnen van de planetaire nevels blijft het een knap staaltje dat FLAMES heeft gedaan, want het licht van die nevels staat gelijk aan dat van een lampje van 30 watt op 6 miljoen km afstand [3]=6 keer de afstand Aarde-Maan.. 😯 Uit dat onderzoek aan de buitengebieden van M87 bleek dat ergens rond 1 miljoen lichtjaar een plotselinge cut-off van de halo optreedt.  Men heeft nog geen idee waarom de halo daar opeens ophoudt, maar het zou kunnen dat een close encounter één miljard jaar geleden van de elliptische stelsels M87 en M84 hier de oorzaak van is. Jullie begrijpen natuurlijk al dat nader onderzoek moet uitwijzen wat de preciese oorzaak van de cut-off is. Wordt vervolgd. Alle exacte ditjes en datjes van het onderzoek van FLAMES, binnenkort officieël gepubliceerd in het vakblad Astronomy and Astrophysics, zijn hier te lezen. Bron: Eurekalert.

Voetnoten

Voetnoten
1 2,4 ± 0.6  x 1012 zonmassa’s.
2 De halo van de Melkweg is ongeveer 200.000 lichtjaar in diameter.
3 =6 keer de afstand Aarde-Maan.
Share

Comments

  1. Kalekanarie zegt

    Wat een geweldig artikel! Mooie analyse van het wetenschappelijk onderzoek uit Astronomy and Astrophysics. Chapeau

Laat een antwoord achter aan Kalekanarie Reactie annuleren

*