29 maart 2024

Raadsel Toenguska-inslag (1908) opgelost

Credit: Ward Bruggeman


Het raadsel is eindelijk opgelost. Vandaag precies 101 jaar geleden [1]Hé Adrianus, wel eerlijk wezen: eigenlijk is ’t morgen 101 jaar geleden, 1 juli dus, want om 14 minuten over één vannacht is hét moment sá»preme. explodeerde in Siberië een onbekend object. Bij deze explosie bij de rivier de Stenige Toengoeska [2]Nu Evenkië, sinds 2007 bestuurlijk onderdeel van de Kraj Krasnojarsk. Lokatie: 60° 55′ N, 101° 57′ O. werden vele bomen ontworteld in een omtrek van 30 tot 40 kilometer en volgens berekeningen moet de hoeveelheid energie die vrijkwam gelijk zijn aan de hoeveelheid die bij de explosie van een waterstofbom vrijkomt. De grote vraag die men zich al 101 jaar afvraagt is: wat ontplofte er nou precies? Onderzoekers van Cornell Universiteit onder leiding van Michael Kelley hebben het antwoord op het raadsel gevonden: het was een komeet. En geen meteoroïde, zoals anderen dachten. Hoe Kelley en consorten op de komeet als oorzaak zijn gekomen is opmerkelijk. Het waren de lanceringen van de Space Shuttles die hen op het spoor brachten. Dus niet het onderzoek dat mét de Space Shuttles is gedaan, maar de lanceringen ván de Space Shuttles. 😯 Van sommige van die lanceringen heeft men namelijk waargenomen dat ze lichtende nachtwolken veroorzaken. Dergelijke wolken waren onlangs nog in Nederland te zien en ze bestaan uit wolken van ijskristallen op zo’n 85 km hoogte, die het licht van de zon, die dan niet ver onder de horizon staat, weerkaatsen. De ruimteveren brengen bij hun lancering zo’n 300 ton zuiver water als ijskristallen op een hoogte van 100 tot 115 km en die zakken vervolgens langzaam naar die hoogte van 85 km. In 2005 kom men met de TIMED satelliet de door een ruimteveer veroorzaakte nachtwolken dagenlang volgen. In enkele dagen zakten de wolken maar liefst 8000 km af naar het zuiden. De nachwolken die kort na de explosie van Toenguska werden waargenomen hadden zich ook zeer snel verplaatst. 22 uur na de inslag waren ze al gesignaleerd in Londen. In een artikel in het vakblad Geophysical Research Letters komen Kelley et al met een model van verspreiding van ijskristallen op een hoogte van 85 km. De Toenguska-komeet [3]Kometen zijn eigenlijk grote vuile sneeuwballen. zou zo’n 100.000 ton water in de atmosfeer hebben gebracht en het model van de Cornell-groep laat zien hoe de daaruit ontstane nachtwolken zich snel over grote delen van de Aarde hebben kunnen verspreiden. Meteoroïden bevatten geen water, maar ijzer of steen en zij kunnen dus geen lichtende nachtwolken hebben veroorzaakt. Ergo, einde raadsel! 😀  Bron: New Scientist + NRC-Handelsblad, 30 juni 2009.

Voetnoten

Voetnoten
1 Hé Adrianus, wel eerlijk wezen: eigenlijk is ’t morgen 101 jaar geleden, 1 juli dus, want om 14 minuten over één vannacht is hét moment sá»preme.
2 Nu Evenkië, sinds 2007 bestuurlijk onderdeel van de Kraj Krasnojarsk. Lokatie: 60° 55′ N, 101° 57′ O.
3 Kometen zijn eigenlijk grote vuile sneeuwballen.
Share

Speak Your Mind

*