19 april 2024

Even over de stochastische gravitationele golfachtergrond

Dat kleine streepje: hét S5-resultaat

Dat kleine streepje: hét S5-resultaat. Credit: LIGO.

Yep, even een astroblogje over de zogenaamde stochastische gravitationele golfachtergrond. Nee, niets om je zorgen over te maken, het gaat heel goed met mij. Het betreft slechts de waarnemingen die tussen 5 november 2005 en 30 september 2007 zijn gemaakt door natuurkundigen met LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory). Met dat apparaat probeert men al jaren gravitationele golven waar te nemen die volgens Einstein’s Algemene Relativiteitstheorie afkomstig zouden kunnen zijn van extreme objecten zoals zwarte gaten en neutronensterren. Gravitationele golven zijn in feite rimpelingen in de ruimtetijd, veroorzaakt door gebeurtenissen waarbij enorme gravitationele krachten werkzaam zijn. In genoemde periode, die de S5 run wordt genoemd, probeerden natuurkundigen met LIGO gravitationele golven van de oerknal waar te nemen, de meest extreme bron ervan. Die golven zouden volgens theoretici als een zogenaamde stochastische achtergrond [1]Vergelijkbaar met de superpositie van golven van verschillende groottes en richtingen in een vijver. overgebleven moeten zijn, vandaar de naam stochastische gravitationele golfachtergrond, in ’t Engels afgekort tot SGWB. Samen met de kosmische microgolfachtergrond-straling en de B-mode polarisatie zou deze SGWB een overblijfsel van de oerknal zijn, die (in theorie) kan worden waargenomen. En wat is de uitkomst van die S5 run? Dat ze NIETS zagen! Mmmm, klinkt vrij teleurstellend, maar dat waren de talloze betrokken natuurkundigen allerminst. Sterker nog, door de waarnemingen kan men van het lijstje met oerknal-modellen al een paar varianten schrappen die een SGWB voorspellen die met S5 zichtbaar had moeten zijn. Tevens is men in staat gebleken om door de waarnemingen beperkingen te stellen aan de omvang van de zogenaamde kosmische snaren. En tenslotte is men van plan om die LIGO op te krikken tot een ‘Advanced LIGO’, met nog meer oplossend vermogen en door de S5 waarnemingen zijn de natuurkundigen nog sterker van mening dat die extreme makeover de moeite én het geld waard is. Voor de liefhebbers: In het Engelse vakblad Nature verscheen vandaag een artikel over de S5-waarnemingen met LIGO. Bron: Eurekalert + Dynamics of Cats.

Voetnoten

Voetnoten
1 Vergelijkbaar met de superpositie van golven van verschillende groottes en richtingen in een vijver.
Share

Speak Your Mind

*