28 maart 2024

Vervuilen dubbelsterren bolvormige sterrenhopen?

Een bolvormige sterrenhoop (M15)

Een bolvormige sterrenhoop (M15). Credit: Kitt Peak National Observatory

Een internationaal team van sterrenkundigen, onder leiding van de Utrechtse promovenda Selma de Mink, wijst dubbelsterren aan als hoofdverdachten voor de ‘vervuiling’ in bolvormige sterhopen. Rond onze Melkweg cirkelen ongeveer 150 bolvormige sterhopen, clusters van honderdduizenden sterren die door elkaars zwaartekracht bij elkaar blijven. Deze bolhopen bevatten de oudste sterren in de Melkweg. Een groot deel van de sterren in zulke clusters hebben een eigenaardige chemische samenstelling. Ze bevatten veel meer stikstof, natrium en aluminium dan normaal. Deze oude sterren zijn niet zwaar genoeg om zelf deze elementen te produceren. Daarom wordt verondersteld dat een eerdere generatie zwaardere sterren deze elementen heeft gevormd en de sterhoop ermee heeft vervuild. Tot nu toe werden twee soorten sterren verdacht de oorzaak te zijn: zogenoemde rode reuzen [1]Ook wel asymptotic giant branch (AGB) sterren genoemd. en snel roterende massieve sterren [2]Ook wel spin-sterren genoemd, naar ‘spinning’, d.w.z snel roteren.. Voor geen van beide verdachten was echter hard bewijs. De rode reuze lijken niet genoeg natrium te maken en snel roterende sterren zijn zo zeldzaam dat het onwaarschijnlijk is dat ze de oorzaak zijn van vervuiling op zo grote schaal. In een artikel dat deze week in het vakblad Astronomy & Astrophysics is verschenen beargumenteren de Mink en haar collegae dat zware dubbelsterren de ‘hoofdverdachten’ zijn. Deze kunnen zeer efficiënt materiaal afscheiden met dezelfde eigenaardige chemische samenstelling. In het centrum van bolhopen is de dichtheid aan sterren zo hoog, dat zelfs botsingen tussen sterren niet ongebruikelijk zijn. Daarom is het aannemelijk dat vrijwel alle zware sterren tijdens hun leven een interactie aangaan met een andere ster, en een dubbelster vormen, waarbij een van de sterren zijn natriumrijke mantel verliest en de lichtere sterren in de omgeving vervuilt. Bron: Nova.

Voetnoten

Voetnoten
1 Ook wel asymptotic giant branch (AGB) sterren genoemd.
2 Ook wel spin-sterren genoemd, naar ‘spinning’, d.w.z snel roteren.
Share

Speak Your Mind

*