28 maart 2024

Weer enkele lage-massa planeten ontdekt bij zonachtige sterren

61 Virginis

61 Virginis. Credit: NASA Sky View.

Ze zullen niet in ieders lijstje staan van favoriete sterren, maar 61 Virginis en HD 1461 zijn twee bijzondere sterren die het vermelden waard zijn. Bij beide zijn namelijk door een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Steven Vogt (University of California, Santa Cruz) en Paul Butler (Carnegie Institution of Washington) enkele exoplaneten aangetroffen met lage massa. In het geval van 61 Vir, een ster in het sterrenbeeld Maag (Virgo) 27,8 lichtjaar van ons vandaan die erg veel op onze zon lijkt, zijn het drie exoplaneten, 61 Vir b, c en d. Twee daarvan worden super-aardes genoemd, vanwege hun massa: 61 Vir b is 5 keer zo zwaar als de Aarde, c is 18 keer zo zwaar. 61 Vir d is weer erg zwaar: bijna 23 aardmassa’s. Ter vergelijking: Jupiter is 300 aardmassa’s op de keukenweegschaal en Uranus 15. Het drietal ontdekte exoplaneten draait rondjes om 61 Vir in 4, 28 respectievelijk 123 dagen. Aan de grafiek hieronder – waarin ter vergelijking het zonnestelsel is getekend – kan je zien dat die korte omloopbanen niet voor niets zijn: de afstanden van de planeten tot de ster zijn erg klein. Ergo: het is bloedheet op die planeten, dus leven zullen we er niet zo snel aantreffen.

De banen van 61 Vir b, c en d

De banen van 61 Vir b, c en d. Credit: U. New South Wales, Carnegie Institution/DTM.

Verder hebben ze met NASA’s Spitzer Space Telescope, die kijkt in infrarood licht, een stofschijf om 61 Vir aangetroffen, die twee keer zo ver weg staat als Pluto van de Zon. De stofschijf rond 61 Vir lijkt erg veel op de Kuipergordel rond de zon, die de voorraadkast is van veel kometen. Ook dat is weer een grote gelijkenis tussen 61 Vir en de zon. Het verhaal van HD 1461 lijkt op dat van 61 Vir. Ook een ster die op onze zon lijkt, alleen een tikkie verder weg (61 lichtjaren in Walvis). En ook hier minimaal één lage massa planeet die de naam HD 1461b kreeg (7,5 keer de aardmassa), maar wellicht zijn er nog twee andere exoplaneten. Alle exoplaneten werden ontdekt door de inzet van twee telescopen, die van het W. M. Keck Observatorium op Hawaï en van de Anglo-Australian Telescope (AAT) in New South Wales, Australië. Men kon de exoplaneten ‘zien’ door het Doppler-effect: de exoplaneten trekken door hun massa een klein beetje aan de ster en daardoor schommelt die ster lichtjes heen en weer, hetgeen weer meetbaar is door een Doppler-verschuiving. Snappie? Kortom, weer een zooitje exoplaneten die rond zonachtige sterren draaien, die net iets zwaarder dan de Aarde zijn. Volgende doel: de eerste exoplaneet die net zo zwaar als de aarde is, om een ster als de zon draait, net zo ver weg staat als wij om de zon en waar ze met Kerstmis ook kalkoen op het menu hebben staan. 🙂 Bron: Universiteit van Santa Cruz.

Share

Speak Your Mind

*