Drie vrijwilligers ontdekken pulsar in de Melkweg

Ze heten Chris en Helen Colvin uit Ames (Iowa, Verenigde Staten) en Daniel Gebhardt uit Mainz (Duitsland) en ze hebben onlangs een pulsar ontdekt, die zich 17.000 lichtjaar van ons vandaan bevindt in het melkwegstelsel. Sterrenkundigen die dit hebben gedaan? Noppes, ze hebben niets van doen met professionele sterrenkunde. Dat ze toch een dergelijke ontdekking hebben kunnen doen komt omdat ze meedoen aan het project Einstein@Home, waarbij vrijwilligers over de hele wereld hun computer gebruiken om data van LIGO en de Arecibo Radiotelescoop te analyseren. In eerste instantie was het project bedoeld om te kijken of in die data signalen van zwaartekrachtsgolven gevonden kunnen worden, maar de laatste drie jaar is de zoektocht naar pulsars onderdeel van dit Citizen-Science project – dat qua opzet vergelijkbaar is met dat andere bekende en succesvolle vrijwilligersproject Galaxy Zoo. Deelnemers krijgen allemaal 2 megabyte data per keer te verwerken en ieder datapakket wordt naar twee onafhankelijke deelnemers gestuurd, om fouten te vermijden. Het echtpaar Colvin en Gebhardt kregen afgelopen zomer ook zo’n pakketje te verwerken en daarin bleek een heus signaal voor te komen van een pulsar.

PSR J2007+2722

De gevonden pulsar heet PSR J2007+2722, kortweg J2007, gelegen in het sterrenbeeld Vosje (Vulpecula). Het is in feite een compacte neutronenster, het overblijfsel van een supernova-explosie met de massa van een paar zonmassa’s gepropt in een object van een paar kilometer groot. Het bijzondere van J2007 blijkt niet alleen de manier te zijn waarop ‘ie ontdekt is, met de inzet van vrijwillige enthousiastelingen, maar ook dat de pulsar afwijkt van andere soortgenoten. De meeste pulsars draaien één keer per seconde om hun as en hebben sterke magnetische velden, J2007 daarentegen draait maar liefst 41 keer per seconde om z’n as en heeft een zwak magnetisch veld. Een groep échte sterrenkundigen onder leiding van James Cordes heeft onderzoek gedaan naar J2007 en zij vermoeden dat de bijzondere eigenschappen ontstaan zijn doordat J2007 ooit tot een dubbelstersysteem behoorde. Eén ster ging kaboem als supernova en liet J2007 na, de andere ster gaf vervolgens materiaal aan J2007, waardoor deze sneller ging roteren. Op een gegeven moment ging die tweede ster ook uit z’n dak als supernova en werd weggeslingerd, een eenzame en snel roterende J2007 achterlatend. Afijn, alle details van de ontdekking en verklaring van J2007 zijn in dit wetenschappelijke artikel te vinden, onlangs gepubliceerd in het vakblad Science. Bron: Cosmic Log.