Orcus Patera, een vreemde krater op Mars

Neem kennis van de krater Orcus Patera, hiernaast afgebeeld zoals gefotografeerd met de Europese Marssonde Mars Express. Een langgerekte ellipsvormige krater vlakbij de evenaar van Mars en gelegen tussen de (al lang uitgedoofde) vulkanen Elysium Mons en Olympus Mons. Orcus Patera meet zo’n 380 bij 140 km, geen kleintje dus, en de randen steken soms tot 1,8 km boven het landschap uit, terwijl sommige plekken á¬n de krater 400 tot 600 meter er onder liggen. De grote vraag is natuurlijk hoe Orcus Patera aan z’n vorm komt. Er zijn meer van die ‘patera’s op Mars, zoals Hadriaca Patera en Tyrrhena Patera, allemaal diepe, complexe en onregelmatig gevormde vulkanische kraters. Maar of Orcus Patera ook vulkanisch van oorsprong is dat is nog onbekend.

Hoe is Orcus Patera ontstaan?

Naast een mogelijke vulkanische oorsprong zijn er andere theorieën over Orcus Patera bedacht. Zo zou het oorspronkelijk een symmetrische, ronde krater kunnen zijn geweest, maar door tektonische krachten zou de krater vervormd zijn en langzaam maar zeker uitgerekt zijn. Een andere verklaring is dat er een serie kraters lag, zoals elders op Mars waargenomen is door de Mars Reconnaissance Orbiter, en dat die serie door erosie langzaam tot één lange krater zijn getransformeerd. Maar de meest waarschijnlijke verklaring is dat Orcus Patera ontstaan is doordat een relatief klein object insloeg op Mars onder een héél kleine hoek, minder dan 5° ten opzichte van ‘de horizontaal’. Ook daar hebben ze elders op Mars voorbeelden van gevonden. Dat er tektonische krachten werkzaam zijn in Orcus Patera blijkt wel uit de scheuren die aan de rand te zien zijn, de zogenaamde ‘graben’. In de depressie van de krater, het lage gedeelte binnen de rand, komen ook donkere vlekken voor. Die hebben vermoedelijk te maken met de wind in het gebied. Voor de liefhebbers van mooie plaatjes: hier is een jpg-versie van Orcus Patera (1,4 Mb) en dáár een supergrootte tif-versie (42 Mb 😯 ). Bron: ESA.