28 maart 2024

Hoe zit dat nou met die grafbaan?

Zo komt een satelliet in z’n grafbaan (‘burn 1’). Credit: assignmentpoint.com

Gisteren vertelde ik jullie dat na negen jaar van trouwe dienst NASA’s WMAP satelliet gestopt is met actieve dienst en dat ‘ie naar een oneerbiedig klinkende ‘grafbaan’ is gevlogen. Over die grafbaan (‘graveyard orbit’) wil ik nog even iets meer vertellen. Zoals bekend cirkelen er om de aarde tienduizenden satellieten, in allerlei soorten van banen, zoals de geostationaire banen – waarbij ze net zo snel roteren als de aarde zelf en dus relatief stilstaan aan de hemel – en de geosynchrone banen. WMAP had zo’n geosynchrone baan. Hij bevond zich met vele andere satellieten in het zogenaamde Lagrangepunt L2 en daar kon hij door de zwaartekrachtswerking van zon en aarde een vaste relatieve positie behouden ten opzichte van diezelfde zon en aarde. Dat betekent dat één keer per dag iemand op een vaste plaats op de evenaar telkens op hetzelfde tijdstip L2 recht boven zich heeft.

Waarom moeten satellieten naar de grafbaan?

Credit: Wikipedia.

Afijn, nou de hamvraag: waarom moeten satellieten naar de grafbaan? Nou simpel, net als met auto’s, wasmachines en andere apparaten die één dag na het verstrijken van de garantie kapot gaan: ook satellieten gaan kapot en dan kunnen ze een risico vormen voor de nog actieve satellieten in hun buurt. Om het zo ver niet te laten komen worden ze na het verstrijken van hun wetenschappelijke periode, als de motor het nog (hopelijk) gewoon doet, naar een grafbaan gevlogen. Die ligt meestal een paar honderd km verder van de aarde. Het exacte hoogteverschil kan je met de formule hiernaast uitrekenen. De hoeveelheid brandstof die nodig is om een satelliet naar z’n grafbaan te krijgen is gelijk aan de hoeveelheid benodigd om de satelliet drie maanden in z’n ‘actieve plek’ te houden. Een grafbaan wordt officiëel een supersynchrone baan genoemd en soms spreekt men ook wel van een afvalbaan. Goh, alsof je bij de afvalverwerking werkt, zo lijkt het. Recent is er overigens op gewezen dat de satellieten in de grafbaan toch een risico blijven vormen. Ze vallen daar namelijk langzaam uit elkaar doordat ze worden bestookt door micrometeorieten en het afval wat daardoor ontstaat valt weer terug in de lagere banen, waar het alsnog een risico voor actieve satellieten vormt. Zucht… Bron: Wikipedia.

Share

Speak Your Mind

*