Transitie exomaan kan massa van sterren bepalen

Er zijn op dit moment 494 exoplaneten bekend en bij meer dan 90 daarvan zien we vanaf de aarde gezien de planeet soms voor de ster langstrekken, waar die omheen draait. Zo’n overgang heet een transitie en het is dankzij dit fenomeen dat men die exoplaneet ontdekt heeft. Bij de transitie wordt het licht van de ster een tikkeltje verminderd en dat verraadt de planeet. De transitietechniek levert niet alleen de ontdekking van exoplaneten op, maar hij zou ook wel eens van pas kunnen komen om sterrenkundigen met een probleem te helpen, namelijk het probleem om de massa van een ster exact te meten. Momenteel kan men wel relatieve massa’s en omvang van ster en planeet berekenen op basis van de waargenomen snelheid van de planeet om die ster heen, waarop men de derde wet van Kepler toepast. Exacte massa’s levert dat echter niet op. David Kipping (Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics) denkt nu een methode te hebben gevonden om dat wel voor elkaar te krijgen. Benodigdheid daarbij: een maan die om de exoplaneet draait, een exomaan dus. Als die ook een transitie ondergaat is de snelheid van de planeet om de ster én van de maan om de planeet te bepalen. Ook dat zal in eerste instantie relatieve massa’s en omvang opleveren van ster, planeet en maan. Maar als vervolgens de wiebel in de ster erbij wordt genomen, het schommelen van de ster door de aantrekking van planeet + maan, welke waargenomen wordt door een radiële snelheidsverandering van de ster in diens spectrum, kunnen exacte massa en omvang worden berekend. Eén probleempje bij Kipping’s theorie: er zijn nog geen exomanen gezien. Oeps. Maar optimist als hij is, verwacht hij dat de satellietzoeker Kepler in z’n vangst van exoplaneten vast ook een exomaan heeft gezien. Afwachten dus maar. Bron: CfA/Harvard.