28 maart 2024

Ach schattig, een kosmische kwal

De planetaire nevel NGC 1514. Credit: NASA.

Zie hier een dubbele foto van NGC 1514, een planetaire nevel 800 lichtjaren van ons verwijderd in het sterrenbeeld Stier (Taurus). Officiële bijnaam is de ‘kristallen balnevel’, maar gezien z’n gelijkenis mag je ‘m van mij part ook de Kosmische Kwalnevel noemen. De foto links is gemaakt in optisch licht, in het kader van de zogenaamde Digitized Sky Survey, rechts zien we de nevel in infraroodlicht, gemaakt door de Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE) telescoop van de NASA. Op de rechterfoto zien we goed de twee ringen die door de twee centrale sterren lang geleden uitgeblazen zijn. Twee sterren, huh? Yep, middenin NGC 1514 staat niet één losse ster, maar een dubbelster. De ene daarvan is een compacte, hete kern van een dode ster, de andere is een reuzenster. Zo’n planetaire nevel als NGC 1514 heeft niets met planeten te maken. Sir William Herschel zag ‘m in 1790 en omdat hij deze en soortgelijke nevels op planeten vond lijken gaf hij ze die naam. Het zijn in feite de resultaten van de eindstadia van sterren als de zon, waarbij ze op hun gegeven moment hun buitenlagen gaan uitstoten. Dat resulteert in een bonte verscheidenheid aan vormen van planetaire nevels, waarbij we een vorm met twee ringen, zoals in NGC 1514, niet eerder gezien is. We kennen uiteraard wel de Ringnevel (M57), maar die heeft maar één (zichtbare) ring, veroorzaakt door één centrale ster.  In de kern van NGC 1514 staan zoals gezegd twee sterren en dat maakt het een stuk complexer. De dubbele ring doet mij denken aan het overblijfsel van supernova SN 1897A, die ook zo’n structuur kent. Naast de ringen is in het midden van NGC 1514 in de infraroodfoto een groenachtig schijnsel te zien, hetgeen recent uitgestoten lagen zijn van de dubbelster. Bron: Space.com

Share

Comments

  1. Begrijp ik goed dat jij Adrianus V. bent? Of werkt mijn snappertje niet goed?

  2. yep, that's me. In Delfshaven en omstreken ook wel bekend als Arie Nouwen. 🙂

  3. Ik maak op de camping altijd veel indruk als ik Cassiopeia, Gemini of Taurus aan het firmament weet te vinden, maar jij bent pas echt een echte deskundige!

Laat een antwoord achter aan Arie Nouwen Reactie annuleren

*