29 maart 2024

Meteoren waarnemen terwijl ’t bewolkt is

Credit: Peter Knol

Lijkt een tikkeltje tegenstrijdig: meteoren waarnemen terwijl ’t bewolkt is. Hoe kan je nou meteoren – vallende sterren in de volksmond – waarnemen als de hemel potdicht zit? Nou simpel: met radiowaarnemingen! Vorige week kwam ik naar aanleiding van de Geminiden via Twitter in kontakt met Peter Knol, amateur-sterrenkundige in Appingendam, ergens in ’t noorden van ons land. Hij neemt meteoren niet visueel waar, met het risico op bewolkte luchten, maar met radio-apparatuur. In z’n tuin staat een zogenaamde Turnstile antenne, die gekoppeld is aan de “YEASU FRG9600” en “ALINCO DX70” ontvangers die binnen staan. Met die apparatuur kan Knol meteoren waarnemen, óók als het bewolkt is én ook overdag. De reflectie van de radiosignalen door een meteoor (zie de uitleg hieronder) dringt namelijk door de bewolking heen en kan ook bij zonlicht opgevangen worden. Een radiostation in Dourbes in België fungeert als baken – de receiver in de afbeelding hieronder – voor Knol z’n waarnemingen. Op de live-pagina van de website van Knol zijn de actuele waarnemingen te zien, welke iedere vijf minuten ververst wordt. Meer info over de manier waarop Knol meteoren met z’n apparatuur meteoren waarneemt vind je op z’n website.

Hoe werken radiowaarnemingen aan meteoren?

Het principe van radiowaarnemingen aan een meteoor. Credit: Wikimedia Commons

Het principe van radiowaarnemingen is gesteund op het feit dat een meteoor een geïoniseerde luchtkolom produceert die reflectie van bepaalde radiosignalen toelaat (40 tot 150 MHz). De techniek om meteoren met de radio te observeren is vrij eenvoudig. Men stemt de radio af op een zender die zich achter de horizon bevindt. Verschijnt er plots een meteoor onder de juiste hoek, dan wordt het signaal (dat we normaal gezien niet kunnen ontvangen) weerkaatst en kunnen we kortstondig die zender ontvangen, en soms zelfs muziek horen bij langer durende reflecties. Het tellen van het aantal signalen per uur en het meten van sterkte en duur van het signaal leveren gegevens voor het bepalen van de aktiviteit en de massaverdeling van de meteoren. Belangrijk is wel het feit dat we met de radio geen onderscheid kunnen maken tussen zwermmeteoren en sporadische meteoren. Dit probleem kan wel gedeeltelijk opgevangen worden. Helaas is een goede uitrusting niet goedkoop, maar men heeft dan wel als voordeel dat bewolking en daglicht de waarnemingen niet hinderen. Deze info heb ik van de website van de Belgische Vereniging voor Sterrenkunde.

Share

Speak Your Mind

*