28 maart 2024

‘Starburst galaxy’ M82 in beeld gebracht

M82 door Chandra gefotografeerd. Credit: NASA/CXC/Wesleyan/R.Kilgard et al.

Met behulp van de röntgensatelliet Chandra van de NASA hebben sterrenkundigen het zogenaamde ‘Starburst galaxy’ M82 in het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major) in beeld gebracht. Superhete gaswolken die röntgenstraling uitzenden en puntvormige röntgenbronnen zijn op de foto te zien, welke men met Chandra van M82 – met 12 miljoen lichtjaar afstand in de achtertuin van de sterrenkundigen – gemaakt heeft. Vanaf de aarde gezien kijken we bijna tegen de zijkant van dit actieve sterrenstelsel aan, waar een verhoogde vorm van stervorming plaatsvindt. In sterrenstelsels als ons eigen Melkwegstelsel wordt gemiddeld 1 ster per jaar gevormd, in starburst galaxies – iemand een suggestie voor een Nederlandsche naam? ‘Steruitbarsting sterrenstelsels‘? Néééééé – kan dat 10 tot 100 zijn. De schijf van M82 loopt in de afbeelding van ongeveer 10 uur tot 4 uur (zie ook deze afbeelding). We zien op de afbeelding behalve de gloeiende gaswolken in M82 ook vele witte en rode puntbronnen, 104 stuks om precies te zijn. Acht daarvan blijken sterk te variëren in helderheid over periodes van enkele weken of jaren, aanwijzingen dat we te maken hebben met dubbelsterren, waarvan één component een zwart gat is en een ander een ster, wiens materiaal wordt aangetrokken door het zwarte gat. Ook zijn sommige bronnen supernova-restanten, die met enorme snelheden door M82 trekken en die op hun beurt weer omringende gas- en stofwolken doen krimpen, zodoende weer nieuwe sterren vormend. Men denkt dat de gehele keten van stervorming begonnen is toen miljoenen jaren geleden M82 een soort van botsing onderging met het naburige sterrenstelsel M81. (amateur-) Astrofotografen weten dat M81 en M82 een favoriet onderwerp zijn om in beeld te brengen. Bron: Science Daily.

Share

Comments

  1. Hmmm een vertaling voor Starburst…..ik kon die term vroeger bij AstroStart ook nooit in het Nederlands vertelen. "Geboorteflits" misschien?

  2. Een geboorteflitsstelsel? Mmmmm, dat klinkt beter dan waar ik mee aan kwam. Goh, heb jij bij Astrostart gezeten? Die Astronieuwssite las ik ook regelmatig en het was een goede en populaire site. Was 'ie niet gestopt omdat de hoofdredacteur – was dat niet Olaf? – ziek was? Jammer dat de site niet door kon gaan.

  3. Hehe, ik ben Olaf kerel. De enige echte. Ik had inderdaad een slechte gezondheid rond die tijd. Gaat inmiddels gelukkig wat beter, maar ik heb helaas niet meer de motivatie om een site als AstroStart weer op te bouwen. Misschien dat ooit, in de toekomst, die motivatie weer terugkomt – maar ik neem voorlopig genoegen met het op de achtergrond volgen van de sterrenkunde. Mede door AstroBlogs, je hebt een zeer prettige schrijfstijl en ik heb jouw site dan ook altijd van harte aangeraden bij de bezoekers van AstroStart.

    P.S. Misschien klinkt 'geboortegolfstelsel' nog beter

  4. Hé Olaf, leuk jouw weer te zien eh… te bloggen. Fijn te horen dat het weer beter met je gaat. Ik hoop dat je in de toekomst weer je bijdrage kunt leveren aan het 'sterrenkundige debat', ahum…, op welke wijze dan ook. 'Geboortegolfstelsel', mmmmm…. het klinkt steeds beter. Ga zo door! 😀

Speak Your Mind

*