28 maart 2024

De ING brengt het sigaarstelsel M82 in beeld

Credit: Pablo Rodríguez-Gil (IAC) y Pablo Bonet (IAC)

M82 kennen we inmiddels wel, het sigaarvormige sterrenstelsels dat het prototype van een ‘starburst galaxy’ is, welke zich kenmerkt door een enorme golf van stervorming. Die rode gloed op de foto is heet, geïoniseerd gas van de jonge sterren in M82, dat zich een weg naar buiten baant. Dat de ING zich met een stelsel als M82 bemoeit zal minder bekend zijn. Ik heb het echter niet over de bank – goh, wat een verrassing – maar over de Isaac Newton Group,  een consortium van allerlei telescopen, waaronder de 4,2 meter William Herschel Telescoop op La Palma. Met diens ACAM-camera werd bovenstaande fraaie opname gemaakt. Bron: ING.

Share

Comments

  1. Olaf van Kooten zegt

    Recent onderzoek uit 2005 heeft uitgewezen dat M82 geen sigaarvormig sterrenstelsel is, maar een spiraalstelsel met minimaal twee armen. Het sigaarvormige uiterlijk is deels het gevolg van onze orientatie (we kijken vrijwel tegen de zijkant van het stelsel aan) en deels het gevolg van dikke stofbanden die de armen aan het oog onttrekken.

    Wat ik me nu afvraag: het rode geioniseerde gas dat aan het stelsel ontsnapt, heeft dit invloed op het medium rondom het stelsel? M.a.w. invallende waterstofwolken die de gasvoorraad van veel stelsels voeden (zogenaamde High Velocity Clouds), worden deze verhit als gevolg van het hete geioniseerde gas dat afkomstig is uit het stelsel? Als dat zo is, dan zou op termijn het intergalactische medium rondom M82 dusdanig verhit worden, dat het gas dat het medium bevat ongeschik wordt gemaakt voor stervorming?

  2. Mmmm, een niet-sigaarvormig sigaarstelsel? Ha, dat werpt nieuw licht op de zaak. 🙂 Olaf, bedankt voor de aanvulling. Wat die expanderende gaswolken betreft: eigenlijk is dat het euvel waar alle actieve galactische nucleï (AGN) volgens mij mee te kampen hebben: het superzware zwart gat in het centrum van het stelsel wordt gevoed met invallend gas, er volgt daardoor een enorme uitstoot van heet geïoniseerd gas, waardoor de toevoer van gas (die HVC's wellicht?) naar het zwarte gat stopt. Dat is dus gebeurd met IC 2497, de "quasar" vlakbij Hanny's Voorwerp. Die is ook gestopt met z'n activiteit door gebrek aan invallend gas. Zelfde verhaal zou dus ook zomaar bij M82 kunnen gebeuren.

Speak Your Mind

*