28 maart 2024

Witte dwerg eet restanten voormalige planeet op

Impressie van een witte dwerg met omhullende stofschijf. Credit: Jon Lomberg/Gemini Observatory

Een moederster die haar kroost opeet. Goh, leuk nieuws op Moederdag. Het leven kan hard zijn, ook in de wereld van de sterren. De ‘dader’ is de witte dwerg in het sterrenbeeld Arend (Aquila) genaamd GALEX J1931+0117, kortweg Galex 1931. Witte dwergen ontstaan uit sterren zoals onze zon. Als die hun waterstof in de kern hebben omgezet in helium beginnen ze aan een volgende fase, waarin het waterstof in de buitenlagen ‘verbrand’ tot helium. De ster gaat uitzetten en wordt een rode reus, waarbij de omvang tot voorbij die van de baan de aarde kan komen. Aan het einde van deze fase worden de buitenlagen weggestoten en hou je twee dingen over: een planetaire nevel van die buitenlagen en een hete kern, de witte dwerg. Galex 1931 had ooit ook planeten en in ieder geval eentje ervan is in z’n rode reuzenstadium bij wijze van spreken ‘gezandstraald’ door de hete gassen in de buitenlagen van de ster. De planeet, die de grootte van de aarde kan hebben gehad, werd helemaal afgepeld en wat er uiteindelijk overbleef was een gloeiend hete stofschijf, met een massa vergelijkbaar met die van Vesta, de op één na grootste planetoïde van het zonnestelsel. De rode reus werd uiteindelijk een witte dwerg en uit metingen aan de chemische samenstelling van de atmosfeer van deze dwerg is men er achter gekomen dat ‘ie bezig is die stofschijf op te peuzelen. Men vond er h0eveelheden magnesium, silicium en ijzer die veel hoger zijn dan normaal in een witte dwerg, elementen die je veelvuldig in rotsachtige aardachtige planeten aantreft. De sterrenkundigen hebben zelfs af kunnen leiden dat de planeet net als de aarde uit een kern, mantel en korst moeten hebben bestaan. Bron: NRC-Handelsblad, 7 mei 2011.

 

Share

Speak Your Mind

*