29 maart 2024

Nieuw soort supernova ontdekt: groot, groter, grootst

Voorbeelden van de nieuwe soort supernovae. Credit: Robert Quimby  et al/Caltech

Sterrenkundigen van het California Institute of Technology (Caltech) zijn er in geslaagd om een nieuw soort supernova te ontdekken, een explosie van een ster die ongeveer tien keer zo helder wordt als de bekende soorten supernovae. De sterrenkundigen, die afgelopen donderdag hierover een artikel in het wetenschappelijke vakblad Nature publiceerden en die onder leiding staan van Robert Quimby, kwamen de nieuwe soort op het spoor door waarnemingen aan zes van dergelijke supernovae. Eentje daarvan was in 2007 door Quimby zelf al gezien, de allerhelderste supernova ooit waargenomen, SN 2005ap heette het monster, die 100 miljard keer zo helder als de zon was en 300 keer zo helder als ‘normale’ supernovae.

Opvallend was dat SN 2005ap in z’n spectrum – de astronomische variant van de vingerafdruk – géén tekenen van waterstof toonde. Korte tijd later ontdekte men met de Hubble telescoop net zo’n rare supernovae – als SCP 06F6 door het leven gaand. In eerste instantie zag men geen verband met SN 2005ap. Totdat Quimby mee ging doen met de Palomar Transient Factory (PTF) en men nog eens vier van deze extreme supernovae vond. Op de afbeelding hiernaast zie je deze vier: PTF09atu, PTF09cnd, PTF09cwl en PTF10cwr, voor én na de explosie. Rekening houdend met de roodverschuiving van SN 2005ap (3 miljard lichtjaar ver weg) bleek deze heel erg sterk op SCP 06F6 (8 miljard lichtjaar ver weg) én de vier nieuwe supernovae te lijken, allemaal blauwgekleurde explosies, wiens meeste straling in het ultraviolet wordt uitgezonden. Wát deze supernovae zo helder maakt is nog niet bekend. Wellicht gaat het om zeer zware sterren in kleine dwergstelsels – met massa’s in de orde van 90 tot 130 keer die van de zon – die al pulserend continue gaslagen uitstoten. Die gaslagen worden vervolgens door de explosie tot lichten gebracht, hetgeen wel vijftig dagen kan duren. Er is ook een model waarbij een magnetar in het centrum van een exploderende ster wordt gevormd, een neutronenster met een extreem krachtig magnetisch veld. Bron: Caltech.

Share

Speak Your Mind

*