28 maart 2024

Geert Wilders blij: waterstofperoxide ontdekt in de ruimte

Credit: ESO/S. Guisard (www.eso.org/~sguisard)

Voor het eerst zijn in de interstellaire ruimte moleculen van waterstofperoxide gevonden – yep, het middeltje waarmee we onder andere ons haar kunnen blonderen. Deze ontdekking geeft meer inzicht in het chemische verband tussen twee moleculen die cruciaal zijn voor het ontstaan van leven: water en zuurstof. Op aarde speelt waterstofperoxide een sleutelrol bij de chemische interactie tussen water en ozon in de atmosfeer, en staat de stof bekend als ontsmettings- en haarbleekmiddel. Nu is hij met de door ESO beheerde APEX-telescoop in Chili dan ook in de ruimte ontdekt. Een internationaal team van astronomen deed de ontdekking met de Atacama Pathfinder Experiment-telescoop (APEX) op het 5000 meter hoge Chajnantor-plateau in de Chileense Andes. Daarmee keken ze naar een gebied in de Melkweg, in de omgeving van de ongeveer 400 lichtjaar verre ster Rho Ophiuchi (afgekort ρ Oph A, zie afbeelding hierboven). In dat gebied bevinden zich zeer koude (ca. -250 graden Celsius), dichte wolken van gas en stof waarin nieuwe sterren worden geboren. De wolken bestaan grotendeels uit waterstof, maar bevatten ook sporen van andere chemische stoffen, die interessant zijn voor astronomen die op kosmische moleculen jagen. Telescopen zoals APEX, die straling in het millimeter- en submillimetergebied opvangen, zijn ideaal voor het opsporen van deze moleculen. In een deel van het ρ Oph A-complex heeft het team nu de karakteristieke signatuur ontdekt van de straling van waterstofperoxide. We zijn blij verrast dat we de signatuur van waterstofperoxide met APEX hebben ontdekt. Via laboratoriumexperimenten wisten we op welke golflengten we moesten zoeken, maar de hoeveelheid waterstofperoxide in de wolk is slechts één molecuul op de tien miljard waterstofmoleculen. De detectie vereiste dus de nodige zorgvuldigheid,’ zegt Per Bergman, astronoom bij het Onsala-ruimteobservatorium in Zweden. Bergman is hoofdauteur van het onderzoek dat in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics is gepubliceerd. Waterstofperoxide (H2O2) is voor zowel astronomen als chemici een sleutelmolecuul. De vorming ervan is nauw verbonden met twee andere bekende moleculen, zuurstof en water, die cruciaal zijn voor leven. Omdat aangenomen wordt dat veel van het water op onze planeet oorspronkelijk in de ruimte is gevormd, willen wetenschappers graag weten hoe dat is gebeurd.

Vermoed wordt dat waterstofperoxide in de ruimte ontstaat aan de oppervlakken van kosmische stofdeeltjes – zeer fijne deeltjes, vergelijkbaar met zand en roet – waar waterstof- (H) en zuurstofmoleculen (O2) bijeenkomen. De reactie van waterstofperoxide met nog meer waterstof is een van de manieren om water (H2O) te produceren. De detectie van waterstofperoxide kan astronomen dus helpen begrijpen hoe het water in het heelal is ontstaan. Om er achter te komen wat de verbanden zijn tussen de ontstaansprocessen van deze belangrijke moleculen, zijn meer waarnemingen van ρ Oph A en andere stervormingsgebieden met toekomstige telescopen als de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) nodig, maar ook de hulp van chemici in laboratoria op aarde. Bron: ESO.

Share

Speak Your Mind

*