28 maart 2024

Roteerde het vroege heelal? Roteert ’t nou nog steeds?

Kan je uit de rotatierichting van sterrenstelsels afleiden dat het heelal als geheel roteert? Credit: NASA, ESA, and The Hubble Heritage Team STScI/AURA) 

De discussie is niet nieuw, want al in 2007 werd er over gedebatteerd: over de vraag of het heelal als geheel roteert. De voeding voor deze interessante discussie werd – en wordt nog steeds – gegeven door de Sloan Digital Sky Survey (SDSS), de gigantische database van waarnemingen, verricht aan miljoenen sterrenstelsels. Michael Longo en kornuiten van de Universiteit van Michigan ontdekten dat sterrenstelsels een lichte voorkeur hebben een bepaalde kant uit te roteren. Sterrenstelsels in de richting van de noordelijke rotatieas van de Melkweg zouden het liefst tegen de klok in roteren – linkshandig zoals ze ’t noemen. Longo’s team vond een exces van zeven procent in de voorkeursrichting en die strekte zich uit tot stelsels op een afstand van 600 miljoen lichtjaar van de aarde. In een symmetrisch – niet roterend – heelal zouden beide richtingen even vaak moeten voorkomen. De 2,5 meter telescoop van het Apache Point Observatorium in Sunspot, New Mexico in de Verenigde Staten, waarmee de SDSS opgesteld is, kijkt vooral naar het noordelijk halfrond. Vandaar dat Longo’s team nu eerst wil kijken naar sterrenstelsels aan de zuidelijke sterrenhemel om te controleren of die stelsels ook een voorkeursrichting hebben, een rechtshandige richting het liefst. Mocht die voorkeur inderdaad aanwezig zijn, dan is natuurlijk de vraag óf je uit die voorkeursrichting de conclusie kan trekken dat het heelal als geheel roteert en of die voorkeur niet een lokaal gravitationeel effect is of zelfs ‘statistisch gezichtsbedrog’. Michael Longo denkt dat die conclusie inderdaad te trekken is en dat zeker het vroege heelal kort na de oerknal moet hebben geroteerd. Wellicht dat de rotatierichting van sterrenstelsels iets te maken heeft met de richting van hun rotatieas, want ook die schijnt een bepaalde voorkeur te hebben en een zekere connectie met het gehele heelal. We zullen er vast en zeker nog meer van horen. Bron: Universiteit van Michigan.

Share

Speak Your Mind

*