28 maart 2024

Een kosmische superbubbel in de Grote Magelhaense Wolk

De kosmische superbubbel LHA 120-N 44, rondom open sterrenhoop NGC 1929. Credit:ESO/Manu Mejias

Dit frappante beeld van de gasnevel rond de sterrenhoop NGC 1929 in de Grote Magelhaense Wolk, een buurstelsel van ons Melkwegstelsel, is vastgelegd met ESO’s Very Large Telescope. Deze stellaire kraamkamer wordt gedomineerd door een zogeheten superbubbel, ontstaan door de winden van heldere, jonge sterren en de schokgolven van supernova-explosies. De Grote Magelhaense Wolk – gisteren nog beticht van ‘diefstal’ van sterren uit de Kleine Magelhaense Wolk – is een klein sterrenstelsel op relatief geringe afstand van de Melkweg. Hij bevat veel gebieden waar wolken van gas en stof bezig zijn nieuwe sterren te vormen. Een van die gebieden, gelegen rond de sterrenhoop NGC 1929, is in close-up te zien op deze nieuwe opname van ESO’s Very Large Telescope in Chili. De gasnevel heet officieel LHA 120-N 44 of kortweg N 44. Hete, jonge sterren in NGC 1929 stralen intens ultraviolet licht uit, wat het gas in de nevel aan het gloeien brengt. Door dit effect komt de toepasselijk ‘superbubbel’ genoemde, 325 bij 250 lichtjaar metende materieschil goed uit. (Ter vergelijking: de afstand tussen de zon en haar meest nabije buurster bedraagt slechts iets meer dan vier lichtjaar.) De superbubbel in N 44 is ontstaan door een combinatie van twee processen. Eerst hebben sterrenwinden – stromen van geladen deeltjes van de zeer hete en zware sterren in de centrale sterrenhoop – het centrale gebied leeggeblazen. Vervolgens zijn er zware sterren in de sterrenhoop als supernovae geëxplodeerd, waardoor schokgolven ontstonden die het gas verder naar buiten drukten. Het resultaat is een kolossale ‘zeepbel’ van gloeiend gas. Hoewel de superbubbel door verwoestende krachten is gevormd, worden in het samengedrukte gas aan de rand van de bubbel nieuwe sterren geboren. Deze nieuwe generatie van sterren, die dus het resultaat is van een kosmisch kringloopproces, zal NGC 1929 nieuw leven inblazen. De foto is door ESO gemaakt op basis van gegevens die zijn opgespoord door Manu Mejias uit Argentinië, die in 2010 deelnam aan ESO’s astrofotografiewedstrijd Hidden Treasures. Deze wedstrijd werd in oktober/november 2010 door ESO georganiseerd voor iedereen die het leuk vindt om mooie hemelopnamen te maken op basis van gegevens die met professionele telescopen zijn verkregen. Bron: ESO.

Share

Speak Your Mind

*