28 maart 2024

Vandaag precies vijf jaar geleden dat Pluto geen planeet meer was

Pluto met drie van z’n vier manen. Onlangs is een vierde maantje ontdekt, P4. Credit: NASA

Op 24 augustus 2006 bepaalde de Algemene Vergadering van de Internationale Astronomische Unie (IAU) dat vanaf dat moment Pluto geen planeet meer mocht worden genoemd. Het zonnestelsel kende vanaf dat moment nog maar acht ‘echte’ planeten. Pluto werd ‘gedegradeerd’ tot dwergplaneet, een nieuwe klasse van objecten. De reden dat Pluto planeet af was – hetgeen in het ‘Amerikaanse’ kamp tot nogal wat aversie leidde [1]Hetgeen te maken heeft met het simpele feit dat buiten de zes reeds in de oudheid bekende planeten, de twee planeten Uranus en Neptunus door Europeanen waren ontdekt. Pluto werd in 1930 ontdekt door … Lees verder – was dat ‘ie niet voldeed aan de nieuwe definitie van wat een planeet is. Sinds de ontdekking van talloze grote objecten in de buitenste zone van het zonnestelsel, de zogenaamde Kuipergordel, vroegen sterrenkundigen zich af of die objecten eigenlijk ook geen planeten moesten worden genoemd. Als Pluto een planeet was, dan moest een object als Eris, dat anderhalf keer zo groot is als Pluto, toch ook een planeet worden genoemd? En wat is eigenlijk een planeet, zo vroeg men zich vervolgens af? Een speciale commissie van de IAU vol met deskundige planetologen boog zich over die vraag en kwam op het congres van de IAU – toen bijeen in Praag – met de volgende definitie:

Een planeet:

  1. bevindt zich in een baan rond een ster;
  2. heeft genoeg massa om met zijn eigen zwaartekracht de interne krachten van zijn eigen lichaam te overwinnen zodat daarmee een hydrostatisch evenwichtbewerkstelligd wordt (met andere woorden gedraagt zich als een vloeistof en is daardoor nagenoeg rond);
  3. heeft de omgeving van haar baan schoongeveegd van andere objecten.

Pluto voldoet niet aan de derde voorwaarde, want er komt in de baan nog volop puin voor. Vandaar dat Pluto op die gedenkwaardige zomerdag de 24e augustus 2006 na 76 jaar z’n status van planeet verloor. Hij bevindt zich overigens als dwergplaneet in goed gezelschap, want ook Ceres, Eris, Makemake en Haumea behoren tot deze klasse. En het aantal ontdekte Trans-Neptunische Objecten (TNO’s) in de Kuipergordel is zo groot dat sommige sterrenkundigen denken dat er over enkele jaren meer dan vijftig dwergplaneten zullen zijn. Pluto hoeft dus helemaal niet zielig te zijn. 🙂

Voetnoten

Voetnoten
1 Hetgeen te maken heeft met het simpele feit dat buiten de zes reeds in de oudheid bekende planeten, de twee planeten Uranus en Neptunus door Europeanen waren ontdekt. Pluto werd in 1930 ontdekt door de Amerikaan Clyde Tombaugh.
Share

Speak Your Mind

*