29 maart 2024

Mag ik even voorstellen: het bijzondere spiraalstelsel Speca

Het bijzondere spiraalstelsel Speca. CREDIT: Hota et al., SDSS, NCRA-TIFR, NRAO/AUI/NSF.

Sterrenkundigen noemen het sterrenstelsel Speca. Een afkorting van “Spiral-host Episodic radio galaxy tracing Cluster Accretion“, maar dat moet je maar vlug weer vergeten. Op de foto hiernaast zie je Speca op drie manieren: rechtsonder in optisch licht, gefotografeerd in het kader van de SDSS, de bakermat van de Galaxy Zoo, dan in lage resolutie radiostraling door de NRAO VLA Sky Survey (NVSS) en tenslotte in hoge resolutie radiostraling door de Giant Meterwave Radio Telescope (GMRT). Waar het om gaat is dat er met Speca iets bijzonders aan de hand is: zoals je op de radiofoto’s kunt zien ontspringen er vanuit Speca naar twee kanten toe enorme straalstromen. Zulke energierijke bundels van heet gas ontstaan vlakbij een superzwaar zwart gat en ze zijn eerder al waargenomen bij grote elliptische sterrenstelsels, zoals M87 en Centaurus A. Maar bij spiraalstelsels zijn dergelijke ‘jets’ een zeldzaamheid: alleen bij Speca en bij nog een ander spiraalstelsel zijn ze waargenomen. Wat Speca helemaal bijzonder maakt is dat men waargenomen heeft dat de straalstromen gedurende drie afzonderlijke periodes vanuit het centrum van het sterrenstelsel werden uitgeworpen. De oudste uitgeworpen gasmassa blijkt daarbij ook nog eens te botsen met materiaal dat deel uitmaakt van de cluster waar Speca toe behoort, een cluster vol met andere sterrenstelsels, die 1,7 miljard lichtjaar van de aarde verwijderd is. De gravitationele interactie van al de stelsels in deze cluster zorgt ervoor dat reusachtige intergalactische gaswolken tegen elkaar botsen en dat is kennelijk ook bij Speca het geval. Bron: Universe Today.

Share

Comments

  1. "nog een ander spiraalstelsel" – zie http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases… (zonder merkwaardige naam behalve 0313-192, helaas).

  2. Bill, bedankt voor de info. Nou kennen we beide stelsels met een straalstroom.

Laat een antwoord achter aan NGC3314 Reactie annuleren

*