29 maart 2024

Wat weten we eigenlijk niet van zwart gat Cygnus X-1?

Cygnus X-1, links in dat kleine vierkantje, rechts een impressie. Credit: Optical: DSS; Illustration: NASA/CXC/M.Weiss

Hij wordt ook wel zwart gat nummer 1 genoemd, het allereerste object aan de hemel dat ontmaskerd werd als zwart gat: Cygnus X-1 in het sterrenbeeld Zwaan. In 1971 werd met behulp van de Westerbork Synthese Radiotelescoop (WSRT) radiostraling afkomstig van Cygnus X-1 ontdekt. Toen werd duidelijk dat Cygnus X-1 eigenlijk een dubbelster is: de zichtbare component is de zeer zware, blauwe ster AGK2 +35 1910, ook wel HDE 226868 genoemd. De andere, niet zichtbare component, is een stellair zwart gat, eentje die ontstaan is nadat de kern van een zware ster na een supernova-explosie ineen klapte. Onlangs zijn sterrenkundigen er in geslaagd om met een bataljon aan röntgensatellieten – Chandra, de Rossi X-ray Timing Explorer en de Advanced Satellite for Cosmology and Astrophysics om precies te zijn – een paar eigenschappen van Cygnus X-1 heel precies vast te stellen. Ten eerste de rotatie: de waarneemhorizon rondom Cygnus X-1 – da’s de grens waarbinnen de ontsnappingssnelheid hoger is dan de lichsnelheid en je dus niet meer kunt ontsnappen, tenzij je een FTL-neutrino bent, hahaha, maar dit even terzijde – blijkt 800 keer per seconde om het zwarte gat te draaien. Verder blijkt de massa van Cygnus X-1 14,8 zonmassa’s te bedragen. Tenslotte kon men met behulp van waarnemingen met de National Radio Observatory’s Very Long Baseline Array (VLBA) heel nauwkeurig de afstand van Cygnus X-1 tot de aarde bepalen: 6070 lichtjaren. Wowie, wat weten we nog niet van Cygnus X-1? Bron: Chandra.

Share

Speak Your Mind

*