29 maart 2024

Supernova in M101 geeft meer inzicht in ontstaan type Ia supernovae

SN 2011fe in M101. Credit: B. J. Fulton, Las Cumbres Observatory Global Telescope Network.

Dankzij waarnemingen aan supernova SN 2011fe, die op 24 augustus 2011 in het spiraalsterrenstelsel M101 in Grote Beer werd ontdekt, zijn sterrenkundigen veel te weten gekomen over dit type supernovae. Uit de karakteristieken van de lichtcurve van SN 2011fe kon men al snel afleiden dat we te maken hebben met een type Ia supernova, een variant waarvan men al decennia vermoed dat de oorzaak ervan ligt in een dubbelstersysteem waarin in ieder geval één component een witte dwerg is. Als die dwergster door materiaal van de andere component te zwaar wordt en een kritische massagrens overschrijdt treedt een thermonucleaire explosie op en knalt de compacte ster uit elkaar. Probleem was eigenlijk dat men niet wist wat die andere component is: een andere witte dwerg of een reuzenster? Omdat SN 2011fe in het nabije stelsel M101 plaatsvond – met een afstand van ‘slechts’ 21 miljoen lichtjaar de meest nabije type Ia supernova sinds 1986 – konden de sterrenkundigen het exacte tijdstip van de explosie bepalen, met een onzekerheid van slechts 20 minuten. Onder leiding van Peter Nugent (Berkeley National Laboratory) heeft men alle waarnemingen aan SN 2011fe onderzocht en daaruit kon men afleiden dat de bron van de explosie een witte dwerg moet zijn, bestaande uit koolstof en zuurstof. Met een snelheid van 16.000 km per seconde – in sommige gevallen zelfs 20.000 km/s – werden die elementen na de explosie uitgestoten. De sterkte van de lichtkracht maakte duidelijk dat de compagnon van de dwerg geen reus en ook geen witte dwerg kon zijn, maar een op de zon lijkende ster. En dat is voor het eerst dat men op basis van waarnemingen meer te weten kon komen over het systeem dat een type Ia supernova veroorzaakte. Meer info over SN 2011fe kan je vinden in twee wetenschappelijke artikelen: deze en deze. Bron: Berkeley.

Share

Speak Your Mind

*