29 maart 2024

De Event Horizon Telescope probeert de ‘schaduw’ van een zwart gat te zien

Impressie van een zwart gat van dichtbij. Credit: Arstechnica

Komende woensdag – 18 januari 2012 – zullen sterrenkundigen van over de hele wereld in Tuscon (VS) discussiëren over de “Event Horizon Telescope”, de telescoop die ons hopelijk voor het eerst een blik zal geven op een zwart gat. Eh… een blik op een object dat volgens dezelfde sterrenkundigen alle licht dat er op valt absorbeert, is dat wel mogelijk? Kan je een zwart gat sowieso wel zien? Ja, strikt genomen is een zwart gat zelf onzichtbaar, want licht dat eenmaal de zogenaamde waarneemhorizon is gepasseerd, dat zal nooit en te nimmer meer het zwarte gat kunnen verlaten, omdat binnen die horizon de ontsnappingssnelheid groter dan de lichtsnelheid is. En toch denkt men met die Event Horizon Telescope (EHT) het zwarte gat te kunnen  fotograferen, dat wil zeggen diens zogenaamde schaduw. Dat is het gebied net buiten de waarneemhorizon, waar aangetrokken materie in een wervelende maalstroom is geraakt en waar het temperaturen van miljoenen graden kan bereiken. De materie kan daarom energierijke straling uitzenden in röntgen- en gammalicht, dat nog net kan ontsnappen. Met de EHT wil men die straling detecteren en daarmee voor het eerst de schaduw van een zwart gat. Het gaat daarbij om het zwarte gat in het centrum van het Melkwegstelsel, dat zich 26.000 lichtjaar van ons bevindt – het object SgrA* in het sterrenbeeld Boogschutter – en dat waarschijnlijk 4,3 miljoen zonmassa zwaar is. Om de schaduw daarvan te kunnen zien moet de telescoop een zeer groot oplossend vermogen hebben en de EHT moet dat vermogen krijgen omdat het de gehele aarde bestrijkt! De bedoeling is namelijk dat maar liefst 50 radiotelescopen verspreid over de gehele aarde middels de techniek van de interferometrie aan elkaar worden gekoppeld en dat ze samen één reusachtige telescoop zullen vormen. Sommigen van die 50 radiotelescopen zijn zelf ook weer samengesteld uit een reeks radiotelescopen, zoals de Combined Array for Research in Millimeter-wave Astronomy (CARMA) in Californië en de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) in Chili. Volgens Einstein’s Algemene Relativiteitstheorie zou de schaduw van een zwart gat perfect rond moeten zijn en het waarnemen ervan met de EHT zou een perfecte test van de ART zijn. Er bestaan overigens al plannen om ook het superzware zwart gat in het centrum van M87 te zien. Bron: Eurekalert.

Share

Speak Your Mind

*