28 maart 2024

Waarom hebben we eigenlijk schrikkeldagen?

Credit: NASA

Het is vandaag 29 februari, schrikkeldag. Eens in de vier jaar [1]Ik onthou het altijd zo: het schrikkeljaar is altijd als je de olympische spelen hebt. hebben we die en de extra dag is nodig om de kalender van 365 dagen in de pas te laten lopen met de beweging van de aarde om de zon. Uitgangspunt is het zogenaamde tropische jaar (van Grieks: tropein, wenden of keren), de gemiddelde tijd tussen twee passages van de Zon door het lentepunt. Dat tropische jaar duurt om precies te zijn 365,242347 dagen of 365 dagen 5 uur 49 minuten 1,114 seconde. De niet-schrikkeljaren tellen op de kalender 365 dagen, dus ieder jaar is de kalender bijna zes uren korter dan de aarde over één omwenteling om de zon doet. De vierjarige schrikkeldag is er dus om de kalender weer gelijk te trekken met het tropische jaar. Maar ja, 0,242347 dag of 5 uur 49 minuten en 1,114 seconde is niet hetzelfde als 6 uren, dus de schrikkeldag corrigeert niet alles. De schrikkeldag is eigenlijk iets te lang, want hierdoor loopt de kalender weer 45 minuten vóór op het tropische jaar. Als je iedere vier jaar een schrikkeldag hebt, dan zal die 45 minuten in een periode van 400 jaren oplopen tot drie dagen. In principe zou je dit op kunnen lossen door elke 128 jaar (dus elk 32ste schrikkeljaar) geen schrikkeljaar in te voeren, iets wat ze in Iran ook doen. Wij gebruiken in het Westen de zogenaamde gregoriaanse kalender en die lost de overcompensatie op door eeuwjaren uit te zonderen van schrikkeljaren. Maar ook weer niet alle eeuwjaren: eeuwjaren die deelbaar zijn door 400 (zoals 2000) worden als schrikkeljaar behouden, eeuwjaren die niet deelbaar zijn door 400 (zoals 1700, 1800, 1900) niet. Helemaal 100% is de correctie daarmee nog steeds niet – zucht – want je blijft met kleine verschillen zitten, die in de loop van de vele eeuwen uitgroeien tot grotere waarden. Volgens berekeningen zou de eerstvolgende ‘extra’ correctie moeten plaatsvinden in het jaar 4905. In dat jaar zal er een extra schrikkeldag zijn. Dus twee jaar achter elkaar 29 februari. Een daarop volgende correctie zal moeten plaatsvinden in het jaar 8228. Op zich is dat jaar al een schrikkeljaar met 29 februari. Door deze extra correctie zal er dan ook een 30e februari zijn. Ja ja mensen, je zou maar geboren worden op 30 februari, dan word je niet oud. 🙂 In één van de bronnen van deze Astroblogs, Phil Plait’s Bad Astronomy, kan je nog veel meer berekeningen zien over de schrikkeldag en de vele correcties die erop nodig zijn. Interessant om te lezen! Oh ja, ik kwam ook nog deze leuke video over de schrikkeldag tegen. Moet je echt even bekijken.

Bron: Bad Astronomy + Wikipedia. [Update] Phil Plait kwam zelf in een volgende blog aanzetten met een ander kort, maar leerzaam filmpje over schrikkeldagen en -jaren. Daarin wordt aan het einde verwezen naar de video hierboven.

Voetnoten

Voetnoten
1 Ik onthou het altijd zo: het schrikkeljaar is altijd als je de olympische spelen hebt.
Share

Comments

  1. joris haan zegt

    waarom heet het schrikkeljaar.

Speak Your Mind

*