28 maart 2024

Röntgenstraling waargenomen van supernovarestant uit 1957 in M83

Röntgenstraling van het restant van SN 1957D. Credit: X-ray: NASA/CXC/STScI/K.Long et al., Optical: NASA/STScI

In 1957 explodeerde een zware ster in het spiraalsterrenstelsel M83, vijftien miljoen lichtjaar van de Melkweg verwijderd. Het was de vierde supernova die dat jaar werd waargenomen en daarom kreeg ‘ie de catalogusnaam SN 1957D. Dit jaar is men er voor het eerst in geslaagd om van het restant van die supernova röntgenstraling waar te nemen, nadat men er eerder in slaagde het restant in radiogolflengte (1981) en optisch licht (1987) waar te nemen. In 2000 en 2001 probeerde men met de röntgensatelliet Chandra van de NASA de röntgenstraling van SN 1957D te zien, maar dat leverde niets op. In 2010 en 2011 richtte men Chandra opnieuw op M83 en na in totaal 8,5 dagen (!) waarneemtijd zag men een röntgenpuntbron op de plek van de supernova. Tien jaar eerder had de waarneemperiode 14 uren geduurd, maar dat was kennelijk onvoldoende geweest. De röntgenwaarnemingen aan het restant van SN 1957D doen vermoeden dat de supernova een neutronenster heeft nagelaten, een compacte, zeer snel ronddraaiende bol van 20 km doorsnede. Bij de rotatiepolen zou de neutronenster bundels hoogenergetisch gas de ruimte in stoten, hetgeen ‘m een pulsar maakt. Met een leeftijd van 55 jaar zou deze pulsar de jongste pulsar zijn, die is waargenomen – al bestaat er de mogelijkheid dat SN 1979C in M100 ook een pulsar heeft achtergelaten. Hieronder het restant van SN 1957D in diverse golflengten:

Credit: X-ray: NASA/CXC/STScI/K.Long et al., Optical: NASA/STScI

Het wetenschappelijke artikel over deze waarneming verschijnt binnenkort in The Astrophysical Journal. Geen zin om dat blad bij de sigarenboer aan te schaffen? Geen nood, hier is ’t te lezen. Bron: Chandra.

Share

Speak Your Mind

*