29 maart 2024

De twee sterrenstelsels van Arp 116: kan het nóg verschillender?

Credit: NASA, ESA

Kijk nou eens naar deze fantastische foto van twee sterrenstelsels, die samen Arp 116 heten, nr. 116 in de ooit door Halton Arp opgestelde catalogus van 338 ‘vreemde’ sterrenstelsels. Het is feitelijk een mozaïek van verschillende foto’s, gemaakt met Hubble’s Advanced Camera for Surveys (ACS) en z’n Wide Field and Planetary Camera 2 (WFPC2). Niet alleen een fantastische foto om te zien, maar ook doordat ‘ie twee zo totaal verschillende sterrenstelsels herbergt. Het grote, vage, roodgekleurde sterrenstelsel is het elliptische stelsel M60, rechtsboven ervan zien we het frisse, blauwgekleurde en kleinere spiraalstelsel NGC 4647. Beiden behoren tot de gigantische Virgo cluster van sterrenstelsels, waar meer dan 1300 stelsels toe behoren. In eerste instantie werd gedacht dat de twee stelsels niet echt fysiek verbonden zijn, dat het alleen een schijnbare samenstand is, met name doordat stervormingsgebieden ontbraken, een duidelijk signaal voor gravitationele interactie. Maar onlangs is er toch een aanwijzing voor een connectie gevonden, een dunne getijdestroom van gas tussen de twee stelsels. In de video hieronder wordt ingezoomd op Arp 116.

Bron: Hubble.

Share

Comments

  1. Hephaistos zegt

    Als er echte stervorming gaat plaatsvinden door getijden, is dat dan alleen in het spiraalstelsel of ook in de sfeervormige? Want die laatste heeft geen gas, toch? (als ik goed hebt opgelet ;))

    • Het lijkt mij dat die stervorming alleen in het spiraalstelsel zal plaatsvinden. Klopt dat de ellips het noodzakelijke gas ontbeert.

      • Olaf van Kooten zegt

        Ja precies. Ik wist wel dat elliptische stelsels weinig gas bevatten. Toch trekken ze constant nieuwe gas aan vanuit intergalactische High Velocity Clouds. Op de 1 of andere manier (vermoedelijk het zwarte gat) wordt dit gas echter dusdanig verhit, dat het weer aan het stelsel ontsnapt. Maar misschien vinden er bij een interactie processen plaats die het gas doen afkoelen? Ik zou niet weten hoe, maar ik weet het niet precies. Maar er bestaan wel elliptische stelsels die (op relatief kleine schaal) nieuwe sterren maken. Wellicht door recente samensmeltingen o.i.d.

  2. Olaf van Kooten zegt

    Eeeh….goeie vraag 🙂 Ik durf het niet te zeggen als ik eerlijk ben. Arie?

  3. Er is in het elliptische stelsel toch een bescheiden hoeveelheid gas aanwezig die stervorming mogelijk maakt, maar de getijdeninteractie tussen de stelsels is in een beginstadium. Het verhaal op spacetelescope.org zegt “[…] This disruption can cause gas clouds to collapse, forming a sudden burst of new stars. Although this does not appear to have happened in Arp 116, studies of very detailed Hubble images suggest the onset of some tidal interaction between the two.”

    Kennelijk haalt men hier een studie (*) aan van een jaar of wat terug, uit de abstract: “[…].. we conclude that, while there may be grounds for the tidal-interaction assumption for this system, any interaction has thus far been of insufficient strength to trigger an enhanced level of recent star formation in the elliptical component, although close inspection of our colour images shows a faint excess of bluer pixels (a ∼ 0.20 mag bluer “loop”) in the elliptical galaxy on the side of the spiral companion. Given that there appears to be a moderate reservoir of available gas for ongoing star formation (although at low column density), this suggests that we are currently witnessing the onset of the tidal interaction between NGC 4647 and NGC 4649. In addition, the triggering of new star formation in NGC 4649 may be significantly impeded due to the much lower mass of the spiral component.”

    Het lijkt dat de getijdeninteractie tussen de stelsels pas begonnen is, met mogelijke stervorming in het elliptische stelsel op zeer beperkte schaal. En door de veel lagere massa van het spiraalstelsel zal de stervorming ook in de toekomst mogelijk beperkt blijven.

    (*) de Grijs/Robertson, astro-ph/0609786

Speak Your Mind

*