28 maart 2024

Planeten in het zonnestelsel zijn niet tegelijk ontstaan

Artistieke weergave van een protoplanetaire schijf rondom een jonge ster. Uit onderzoek blijkt dat schokgolven de schijf in meerdere ringen verdelen, waaruit vervolgens planeten condenseren. Credit: ESO/L. Calçada

De vroege jaren van het zonnestelsel waren een turbulente tijd. Er bestaan dan ook vele vragen over de vroege ontwikkeling van het zonnestelsel. In een poging om een deel van deze vragen te beantwoorden, heeft de Russische sterrenkunde Tagir Abdylmyanov een computermodel ontwikkeld, waarin hij de bewegingen van deeltjes en gassen in de zonnenevel (de gasnevel waaruit de zon en planeten zijn ontstaan) heeft gesimuleerd.Nadat de zon ontstaan was, werd deze omgeven door een schijf van gas en stof. De simulatie suggereert dat de jonge zon meerdere schokgolven heeft uitgestoten, waardoor ringvormige “verdichtingen” in de protoplanetaire schijf zijn ontstaan. Deze verdichtingen zouden vervolgens in de loop van miljoenen jaren zijn samengeklonterd tot planeten. Het bijzondere is, dat de verschillende “ringen” op verschillende momenten ontstaan zijn. De planeten in het zonnestelsel zijn dus niet even oud!Uit de simulatie blijkt dat de eerste schokgolf (het resultaat van korte maar felle veranderingen in de zonne-activiteit) geresulteerd heeft in verdichtingen in de protoplanetaire schijf waaruit Uranus, Neptunus en de Kuipergordel ontstaan zijn. De volgende schokgolf, drie miljoen jaar later, resulteerde in het ontstaan van de gasreuzen Jupiter en Saturnus. Een half miljoen jaar later is dan de asteroïdengordel ontstaan en nog eens een miljoen jaar later (toen de zon veel kalmer was) zien we de eerste aanzet tot het ontstaan van de rotsplaneten: Mercurius, Venus, de aarde en Mars.Abdylmyanov is nu van plan zijn model te testen bij protoplanetaire schijven bij andere sterren. Hij hoopt bewijs te vinden voor de stellaire schokgolven uit zijn model om vervolgens te voorspellen waar precies planeten ontstaan en waar niet.

Foto van een protoplanetaire schijf bij een jonge ster, gemaakt door de Hubble Space Telescope. Credit: Mark McCaughrean (Max-Planck-Institute for Astronomy), C. Robert O’Dell (Rice University), and NASA/ESA

Bron: Phys.org.

Share

Speak Your Mind

*