28 maart 2024

Spitzer bepaalt met Cepheïden de Hubbleconstante en expansiesnelheid heelal

De door Spitzer gemeten Periode-Lichtkracht relatie voor Cepheïden in de Melkweg en Grote Magelhaense Wolk. credit: NASA/JPL-Caltech

Door naar Cepheïden in de Melkweg en het begeleidende buurstelsel de Grote Magelhaense Wolk te kijken heeft de Spitzer infrarood-ruimtetelescoop van de NASA een nauwkeurige waarde kunnen bepalen van de zogenaamde Hubbleconstante. Omdat die constante een maat is voor de snelheid waarmee de sterrenstelsels zich van ons eigen Melkwegstelsel af bewegen is het tegelijk een bepaling voor de snelheid waarmee het gehele heelal uitdijt. Op basis van eerdere waarnemingen, gedaan met de Hubble ruimtetelescoop, had men de Hubbleconstante [1]Zowel de Hubbleconstante als de Hubble ruimtetelescoop zijn genoemd naar Edwin Hubble, de sterrenkundige die in de jaren twintig door waarnemingen aan sterrenstelsels ontdekte dat het heelal uitdijt. bepaald op H0=74,2 ± 3,6 kilometer per seconde per megaparsec, waarbij één megaparsec 3,26 miljoen lichtjaar is. Door Spitzer is de waarde nu bepaald op H0=74,3 ± 2,1 km/sec/Mpc. De foutmarge is dus kleiner geworden en het heelal blijkt bij deze waarde ietsje sneller uit te dijen dan men dacht. Met de Spitzer telescoop keken sterrenkundigen onder leiding van Wendy Freedman (Carnegie Institution for Science in Pasadena) naar 10 Cepheïden in onze Melkweg en 80 in de Grote Magelhaense Wolk. Cepheïden zijn veranderlijke sterren, wiens periode van wisselende lichtkracht direct gekoppeld is aan hun absolute lichtkracht, een relatie die al in 1908 werd ontdekt door Henrietta Swan Leavitt. In de afbeelding zie je de door Spitzer gemeten relatie tussen periode en lichtkracht. Omdat hun absolute lichtkracht een goede indicatie is voor de afstand van Cepheïden kunnen ze voor sterrenkundigen als goede ‘standaardkaarsen’ worden gebruikt, als een perfect kosmisch lineaal. Cepheïden zijn feitelijk alleen in nabij gelegen sterrenstelsels zichtbaar, maar door deze waarnemingen te combineren met eerdere waarnemingen gedaan met NASA’s Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP) kon men de Hubbleconstante nauwkeurig bepalen. Meer info vind je in dit wetenschappelijke artikel, binnenkort tegen betaling van een hoop geld te lezen in het vakblad The Astrophysical Journal. Bron: NASA/JPL.

Voetnoten

Voetnoten
1 Zowel de Hubbleconstante als de Hubble ruimtetelescoop zijn genoemd naar Edwin Hubble, de sterrenkundige die in de jaren twintig door waarnemingen aan sterrenstelsels ontdekte dat het heelal uitdijt.
Share

Speak Your Mind

*