29 maart 2024

Het regent kometen op 49 Ceti

Een komeet in omloop rond 49 Ceti (“G29-38 Debris disk”). Credit: NASA/JPL-Caltech

Het regent kometen op de zonachtige ster 49 Ceti. Sterker nog: iedere zes seconden komen er twee met elkaar in botsing en dat is al miljoenen jaren aan de gang. Gedurende de laatste dertig jaar hebben astronomen honderden stofschijven rond sterren ontdekt, maar bij slechts twee ervan bevat de schijf ook veel gas – koolmonoxidegas, om precies te zijn.

Jonge sterren, van ongeveer een miljoen jaar oud, worden omringd door schijven van stof en gas. Na verloop van tijd, meestal binnen een paar miljoen jaar en altijd binnen tien miljoen jaar, verdwijnt dit gas weer. 49 Ceti, die 40 miljoen jaar oud is, zou dus helemaal geen gasschijf meer moeten hebben. Toch wordt de ster (die zichtbaar is met het blote oog) omringd door een enorme hoeveelheid koolmonoxidegas. Dat gas hoort er helemaal niet te zijn! Waar haalt 49 Ceti dan z’n mosterd, eeh ik bedoel gas vandaan?

De oorsprong moet waarschijnlijk gezocht worden in een gordel van ijsklompen, vergelijkbaar met ‘onze’ Kuipergordel voorbij Neptunus. De totale massa van de Kuipergordel, inclusief de dwergplaneet Pluto, bedraagt ongeveer 1/10de aardmassa. Dat is vroeger wel anders geweest: toen de aarde gevormd werd, was de massa van de Kuipergordel gelijk aan ongeveer 40 aardes. De meeste massa is in de loop van de laatste 4,5 miljard jaar verloren gegaan. Hoe dat in zijn werk is gegaan, valt buiten het bereik van dit artikel.

Hoe dan ook, de massa van de ‘Kuipergordel’ bij 49 Ceti bedraagt zo’n 400 aardmassa’s – 4000 keer hoger dan onze Kuipergordel. Een deel van deze massa bestaat uit kometen, en dat zijn er niet weinig. Naar schatting draaien er biljoenen kometen rond 49 Ceti en die komen uiteraard regelmatig met elkaar in botsing – sterker nog, om de waargenomen hoeveelheid gas te verklaren moet dit iedere zes seconden plaatsvinden. Blijkbaar bevatten de kometen bij 49 Ceti meer koolmonoxide dan de meeste kometen in het zonnestelsel. Als de kometen met elkaar in botsing komen, komt dit gas weer vrij. Dit is de beste verklaring die we hebben voor het overschot aan koolmonoxide in de stofschijf rond 49 Ceti.

Credit: NASA/JPL-Caltech/T. Pyle (SSC)

Bron: University of California

Share

Speak Your Mind

*