Sterrenkundigen ontdekken verst verwijderde straalstroom in röntgenlicht

GB 1428+4217. Credit: X-ray: NASA/CXC/NRC/C.Cheung et al; Optical: NASA/STScI; Radio: NSF/NRAO/VLA

Na de eerdere records vandaag over het zwarte gat met de grootste uitstoot aan massa en het zwarte gat met de zwaarste massa maken we het derde record mee dat verband houdt met een zwart gat – drie records over zwarte gaten op één dag, is dat ook geen record? Sterrenkundigen zijn er namelijk met een batterij aan instrumenten in geslaagd om de verst verwijderde straalstroom (Engels: ‘jet’) in röntgenlicht te ontdekken. Het gaat om een bundel zeer energierijke deeltjes (voornamelijk protonen) en straling (fotonen), die worden uitgestoten door het superzware zwarte gat in de kern van de quasar genaamd GB 1428+4217 (kortweg GB 1428), welke zich maar liefst 12,4 miljard jaar van de aarde bevindt, in het noordelijke sterrenbeeld Ossenhoeder (Boötes). De quasar was er al 1,3 miljard jaar na de oerknal, toen het heelal 10% van z’n huidige leeftijd had. Naast de Chandra röntgen-ruimtetelescoop van de NASA werd de straalstroom ook waargenomen met de radiotelescoop Very Large Array en NASA’s Hubble ruimtetelescoop. De foto hiernaast is een combinatie van foto’s gemaakt door deze instrumenten, in diverse golflengten. De straalstroom die door GB 1428 is uitgestoten is gigantisch lang, zo’n 230.000 lichtjaar. Dat is twee keer de diameter van ons Melkwegstelsel. Sterrenkundigen denken dat de straalstroom wordt opgewekt doordat materie naar het centrale zwarte gat toevalt en daar in de omringende accretieschijf terecht komt. Meer info over deze ontdekking vind je in dit wetenschappelijke artikel, welke 1 september j.l. verscheen in het vakblad The Astrophysical Journal Letters. Bron: Chandra.

Gerelateerde Astroblogs:

NASA’s Chandra heeft een onderpresterend superzwaar zwart gat ontdekt Sterrenkundigen werpen een röntgenblik op één van de meest lichtsterke quasars Superzwaar zwart gat in het vroege heelal kreeg minder materie dan verwacht