28 maart 2024

Neutronenster schittert in nieuwe Chandra-film

Vela

De Vela-pulsar is het restant van een ster die ontploft is als supernova. Klik hier voor een grotere foto. Credit: X-ray: NASA/CXC/Univ of Toronto/M.Durant et al; Optical: DSS/Davide De Martin

In tegenstelling tot de meeste Hollywood-blockbusters is het vervolg op een film van NASA’s Chandra X-ray Observatory beter dan de eerste. In de nieuwste film is een hoofdrol weggelegd voor een straal geladen deeltjes dat wordt uitgestoten door een pulsar (een snel roterende neutronenster). De film zou kunnen leiden tot een beter inzicht in de aard van neutronium (neutronenstermaterie), één van de meest extreme vormen van materie in het universum.De held van het verhaal is de Vela-pulsar, een neutronenster die gevormd is door het instorten van de kern van een massieve ster. De Vela-pulsar staat op een afstand van 1000 lichtjaar en meet zo’n 20 kilometer in doorsnede. De pulsar draait iedere 89 milliseconden om zijn as, en dat is sneller dan een helicopterrotor!Tijdens het razendsnelle rondtollen stoot de pulsar vanuit zijn rotatie-as een straal geladen deeltjes het heelal in, die een snelheid van 70% de lichtsnelheid kan bereiken. De nieuwe Chandra-gegevens laten zien dat de pulsar “wiebelt” (een proces dat precessie wordt genoemd), waarbij de rotatie-as rondtolt – vergelijkbaar met het langzame wiebelen van een ronddraaiende speelgoedtol. Schattingen wijzen uit dat de Vela-pulsar 120 dagen nodig heeft om de precessie te voltooien.De Vela-pulsar gedraagt zich dus als een ronddraaiende tuinsproeier, met het verschil dat het water eruit schiet met driekwart van de lichtsnelheid. Maar wat veroorzaakt deze precessie? Mogelijk is de pulsar geen volmaakte bol meer, als gevolg van het gedrag van de supervloeibare kern van de neutronenster. Omdat het gedrag van materie binnen een neutronenster slecht begrepen wordt, kan nadere bestudering van de Vela-pulsar leiden tot een beter begrip van één van de meest bijzondere en mysterieuze vormen van materie in het universum. Bekijk de film hier. Bron: NASA.

Share

Speak Your Mind

*