29 maart 2024

Mysterie van tegendraadse planeet verklaard

HAT-P-7

Het HAT-P-7-stelsel. De planeet HAT-P-7c staat op de voorgrond, de retrograde planeet HAT-P-7b staat op de achtergrond en de begeleidende ster HAT-P-7B staat rechts bovenin. Credit: NAOJ

In 2008 werd er een planeet ontdekt bij de ster HAT-P-7, die op een afstand van 1040 lichtjaar van de aarde staat. Latere waarnemingen hebben toen iets merkwaardigs uitgewezen: de planeet draait in tegengestelde richting rond zijn moederster! Het was een groot raadsel hoe dit heeft kunnen gebeuren.Nu heeft een team van Japanse wetenschappers mogelijk uitsluitsel gegeven. Ze hebben namelijk gebruik gemaakt van de Subaru-telescoop om twee aanvullende begeleiders van HAT-P-7 te ontdekken: een dwergster én nog een planeet. De wisselwerking tussen al deze objecten is dan verantwoordelijk voor de retrograde beweging van de eerder ontdekte planeet. De begeleidende ster is ontdekt door opnames in hoog contrast te maken van HAT-P-7. Uit deze opnames kwamen twee kandidaat-begeleiders tevoorschijn. Vervolgens heeft men gekeken naar de eigenbeweging van de sterren, om te kijken welke van de twee kandidaten zou meebewegen met HAT-P-7. Hieruit blijkt dat HAT-P-7 inderdaad een stellaire begeleider heeft, HAT-P-7-B genaamd (met hoofdletter B). De massa van de begeleider bedraagt zo’n kwart keer de massa van de zon.

HAT-P-7 companion

Opnames in hoog contrast, waarbij aan beide kanten van HAT-P-7 een kandidaat-begeleider is ontdekt. Credit: NAOJ

Vervolgens heeft men gekeken naar schommelingen van de hoofdster, als gevolg van massieve planeten die er omheen draaien. Hieruit blijkt dat er nóg een begeleider rond HAT-P-7 draait: een Jupiterachtige gasplaneet, HAT-P-7c genaamd. De omloopbaan van deze planeet bevindt zich tussen die van de stellaire begeleider (HAT-P-7B) en die van de retrograde planeet (HAT-P-7b, met een kleine letter b). Blijft natuurlijk de vraag hoe de retrograde omloopbaan van HAT-P-7b is ontstaan. De Japanners denken het te weten: een proces dat het Kozai-mechanisme wordt genoemd. Als gevolg van dit proces heeft de zwaartekracht van de stellaire begeleider ervoor gezorgd dat de baan van HAT-P-7c is gaan kantelen. Toen de omloopbaan van de planeet voldoende gekanteld was, heeft het Kozai-mechanisme ervoor gezorgd dat de omloopbaan van HAT-P-7b is omgedraaid en tegendraads is geworden. Zonder deze beide objecten zou de tegendraadse beweging van de planeet allang weer zijn gecorrigeerd.Noot: de eigenbeweging van een ster is de verplaatsing van die ster aan de hemel, ten opzichte van de achtergrondsterren. Deze eigenbeweging wordt veroorzaakt doordat de ster en de zon ten opzichte van elkaar bewegen.

eigenbeweging

Door middel van het bepalen van de eigenbeweging kon vastgesteld worden welke van de twee kandidaat-begeleiders werkelijk een begeleidende ster is. Credit: NAOJ

Bron: National Astronomical Observatory of Japan.

Share

Speak Your Mind

*