28 maart 2024

Leefbare planeten staan dichterbij dan gedacht

Red Dwarf Planet Transit

Een potentieel leefbare planeet staat op het punt om voor het oppervlak van zijn moederster langs te trekken (een planeetovergang). Op de achtergrond is een uv-uitbarsting zichtbaar, waar rode dwergen om bekend staan. Credit: David A. Aguilar (CfA)

Uit gegevens die zijn verzameld door de Kepler-ruimtetelescoop hebben wetenschappers afgeleid dat zes procent van de rode dwergsterren een leefbare planeet ter grootte van de aarde herbergt. Omdat rode dwergen het meest algemene soort sterren zijn, zou de meest nabije leefbare planeet op slechts 13 lichtjaar afstand van de aarde kunnen staan – dat is in astronomische termen onze achtertuin.Rode dwergen zijn kleiner, koeler en lichtzwakker dan de zon. Een gemiddelde rode dwerg heeft slechts een derde van de massa van de zon en is duizend keer lichtzwakker. Vanaf de aarde is dan ook geen enkele rode dwerg met het blote oog zichtbaar. Desondanks maken rode dwergen maar liefst driekwart van alle sterren in de Melkweg uit. Rode dwergen zijn ideale doelwitten voor Kepler. Kepler speurt namelijk naar planeten door te kijken naar te kijken naar periodieke helderheidsveranderingen van de moederster, die veroorzaakt worden door planeten die steeds weer voor het oppervlak van hun moederster langstrekken. Het signaal van deze planeten is sterker bij kleinere sterren, omdat dan een groter deel van het sterlicht geblokkeerd wordt.Wetenschappers hebben de gegevens van Kepler geanalyseerd, waaruit is gebleken dat 95 rode dwergen uit het zoekveld van Kepler het signaal van een planeetovergang laten zien. Dat betekent dat zestig procent van dit soort sterren een planeet kleiner dan Neptunus herbergt. De meeste van deze planeten zijn absoluut niet leefbaar, maar drie ervan staan op een geschikte afstand van hun moederster om leven theoretisch gezien mogelijk te maken. Dat komt statistisch gezien neer op zes procent van de rode dwergen.

press_conference_d+c2013.pptx

Diagram van alle kandidaat-planeten die door Kepler bij rode dwergen zijn gevonden. Drie ervan draaien in de leefbare zone (groene kolom). Credit: C. Dressing (CfA)

De zon wordt omgeven door een zwerm rode dwergen. Driekwart van alle nabije sterren behoort tot deze categorie. Als zes procent hiervan een leefbare planeet herbergt, dan staat de meest nabije aarde-achtige wereld dus op slechts 13 lichtjaar afstand. Overigens staat de leefbare zone van een rode dwerg zó dicht bij de ster, dat de planeten in deze zone in een getijdenslot staan – hierbij wijzen ze altijd met dezelfde kant naar de moederster. Alleen warmtetransport door een dichte atmosfeer of een diepe oceaan kan dan voorkomen dat de ene helft van de planeet onleefbaar heet en de andere helft onleefbaar koud is. Een dikke atmosfeer is sowieso belangrijk, omdat rode dwergen regelmatig krachtige uitbarstingen van uv-straling kennen. Aan de andere kant leven rode dwergen veel langer dan alle andere sterren, waardoor een planeet veel langer de tijd heeft om een biosfeer te ontwikkelen.

Red Dwarf Earthlike Planet

Credit: David A. Aguilar (CfA)

Bron: Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics.

Share

Speak Your Mind

*