De Don Juan-vijver in de Droge Valleien van Antarctica. Credit: Geological Sciences/Brown University
Op Antarctica bestaat een meertje dat nooit bevriest, hoe koud het ook wordt. Dat komt doordat het meertje een gigantisch hoog zoutgehalte heeft, vele malen hoger dan zeewater. Maar hoe komt het meertje (feitelijk weinig meer dan een vijver) aan z’n zout? Wetenschappers hebben het meertje uitgebreid onderzocht en zijn nu met een verklaring gekomen. Deze verklaring heeft niet alleen gevolgen voor ons begrip van de hydrologie op Antarctica, maar ook voor de hydrologie op een hele andere plaats: Mars!
“Het was een simpel idee”, zo vertelt het hoofd van het onderzoeksteam. “We hebben in de loop van twee maanden zo’n 16.000 foto’s gemaakt van het meertje, om te zien in welke richting het water stroomt. We hebben dus foto’s gemaakt, deze vergeleken met andere metingen die we verricht hebben, waarna het verhaal eigenlijk zichzelf verteld heeft.”
De foto’s hebben uitgewezen dat het waterpeil van het meertje (dat door het leven gaat als de “Don Juan-vijver”) afhankelijk is van de temperatuur. Als het relatief warm is, staat het water hoger. Dat betekent het meertje gevoed moet worden door smeltwater. Maar dit verklaard niet waar het zout vandaan komt. Om dit te achterhalen, heeft men camera’s geplaatst boven een geulenstelsel rondom het meertje. Deze geulen zijn gevuld met sedimenten die rijk zijn aan calciumchloride-zouten.
Zodra de luchtvochtigheid zijn piek had bereikt, ontstonden er donkere strepen in de grond. Blijkbaar waren dit kleine waterstroompjes, die gevoed werden door een proces dat deliquescentie wordt genoemd (hierbij onttrekken zouten water aan de lucht). Nadat ze water uit de lucht hebben getrokken, blijven de zouten op hun plaats – totdat het smelten van sneeuw op gang komt. Dan worden de zouten in het meertje gespoeld, waardoor het zoutgehalte op peil blijft.
Donkere geulen op een kraterwand op Mars. Mogelijk is hier hetzelfde proces gaande als op Antarctica. Credit: NASA/JPL-Caltech/Univ. of Arizona
Het meertje zou als model kunnen dienen voor de bassins in de bevroren woestijnen van Mars. Wetenschappers denken dat Mars ooit oceanen en rivieren gekend heeft, maar vandaag de dag kan vloeibaar water alleen aan het oppervlak bestaan als het extreem zout is. De watersporen rond het meertje op Antarctica lijken verdacht veel op vergelijkbare kenmerken die op Mars zijn gevonden, de zogenaamde “terugkerende hellinglijnen”. Dit zijn groepjes van donkere, smalle lijnen die periodiek verschijnen op kraterwanden. Sommige wetenschappers zien dit als bewijs voor incidentele zoutwaterstromen op Mars.
Bovendien zijn op Mars sporen van chloridezouten gevonden, die in staat zijn tot hetzelfde soort deliquescentie als op Antarctica is waargenomen. De nieuwe studie heeft ook uitgewezen dat het meertje op Antarctica niet gevoed wordt door grondwater, wat geacht wordt niet te bestaan op Mars. Met andere woorden: alle ingrediënten zijn aanwezig voor een Don Juan-achtige hydrologie op Mars.Wetenschappers hopen dat het aantreffen van water op andere hemellichamen uiteindelijk zal leiden tot bewijs voor buitenaards leven. De auteurs van het onderzoek wijzer erop dat zoutminnende microben zijn aangetroffen onder het oppervlak van de Atacama-woestijn in Chili – de meest Mars-achtige plaats op aarde. Als de zoute bassins op de Rode Planeet feitelijk Don Juan-achtige systemen zijn, zouden geharde microben hier kunnen overleven. Met andere woorden: de meest leefbare plaatsen op Mars komen overeen met de minst leefbare plaatsen op aarde. Maar da’s nog altijd “leefbaar” – althans voor sommige organismen. Bron: SPACE.com.
Speak Your Mind